Systemy Informacji Przestrzennej jako narzędzie wspomagające eksploatację i rozwój sieci elektroenergetycznych

Systemy Informacji Przestrzennej a planowanie rozwoju sieci elektroenergetycznych

Analiza zagadnień rozwojowych jest niezbędna do określenia przez Spółkę Dystrybucyjną współdziałania z samorządem terytorialnym. Ma to konkretny wymiar ekonomiczny, a obowiązek sporządzania planów rozwoju wynika z ustawy Prawo energetyczne.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z ustawą O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ma charakter prawa obowiązującego na terenie gminy, która go ustanowiła. Takim prawem jest także stanowione przez gminę założenie lub plan zaopatrzenia w energię elektryczną. Plan rozwoju jest dokumentem przedsiębiorstwa dystrybucyjnego i stanowi pomocnicze narzędzie zarządzania, tak jak inne plany wewnętrzne.

Niezależnie od przepisów można stwierdzić, że jest to dziedzina, w której ogromne zastosowanie mogą mieć i mają Systemy Informacji Przestrzennej oraz współpraca międzybranżowa w zakresie utrzymania aktualności zasobu . Przy sporządzaniu mpzp bierze się pod uwagę:

• sieć komunikacyjną, telekomunikacyjną, energetyczną, gazową, wodociągową,
• wielkość, intensywność i rodzaj zabudowy,
• analizy demograficzne, zatrudnienia, migracji itp.,
• dane dotyczące zagospodarowania terenu, nieruchomości, własności terenu, itp.
• dane dotyczące rolnictwa, leśnictwa i ochrony środowiska, i wielu innych dziedzin.

Podobne informacje są wymagane również przy tworzeniu założeń do planów zaopatrzenia w energię elektryczną gmin, gdzie wykorzystywane są szczegółowe informacje o przepustowości istniejącej sieci elektroenergetycznej i jej usytuowaniu przestrzennym, czyli wyniki obliczeń i analiz, o których mowa była powyżej. Ogromne ułatwienie stanowi w tym przypadku możliwość przestrzennego przedstawienia posiadanych informacji przy wykorzystaniu wielowarstwowych map numerycznych.

Przygotowany w ten sposób przez gminę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i założenia lub plan zaopatrzenia w energię elektryczną poprzez możliwość wizualizacji przestrzennej ułatwia podejmowanie decyzji odnośnie do planowania i realizacji inwestycji energetycznych Spółki Dystrybucyjnej.

Systemy SIP a sieć elektroenergetyczna na terenach wiejskich

Obszary wiejskie w Polsce stanowią około 93% powierzchni kraju i pełnią różnorakie funkcje. Preferowany przez politykę gospodarczą Polski w ostatnich 50 latach model rozwoju monofunkcyjny ( rolniczy ) obszarów wiejskich spowodował ich niedorozwój gospodarczy, który uwidocznił się szczególnie w chwili przejścia kraju od gospodarki planowej do wolnorynkowej.

Zaniedbania dotyczą również infrastruktury sieciowej na terenach wiejskich. Spółki Dystrybucyjne odczuwają generalnie niedostatki środków na finansowanie inwestycji, co skutkuje opóźnieniami rozwoju sieci, a przede wszystkim ich modernizacji. Stan tych sieci na dużym obszarze kraju jest zły i hamuje cywilizacyjny rozwój terenów wiejskich. Poprawa stanu technicznego sieci wymaga systematycznego odtwarzania elementów wyeksploatowanych i przestarzałych, a działania te muszą poprzedzać pomiary oraz analizy parametrów oceniających stan sieci.

Aby móc takie analizy przeprowadzić, należy mieć pełną informację o posiadanych zasobach, czyli ewidencję urządzeń elektroenergetycznych, najlepiej w ramach działających Systemów Informacji Przestrzennej. Specyficzna cecha tego rodzaju systemów jest zdolność prezentacji tych danych na tle map oraz konieczność zgromadzenia dużej liczby danych opisujących infrastrukturę sieciową oraz obiekty towarzyszące: drogi, działki, budynki. Coraz większa liczba tych danych jest dostępna w Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, jednak większość danych o sieci musi być wprowadzona do systemu na podstawie informacji zgromadzonych w Spółce dystrybucyjnej lub zweryfikowanych w terenie. Informacje te znajdują się na różnych nośnikach, np. na papierowych mapach, w różnych niestandardowych bazach i jedną z funkcji wdrożenia takiego systemu powinno być zestandaryzowanie postaci danych. Proces, który do tego ma doprowadzić nazywany jest paszportyzacją, czyli prowadzeniem inwentaryzacji majątku sieciowego na przyjętym poziomie szczegółowości oraz z uwzględnieniem ich usytuowania przestrzennego obiektu.

Sieci wiejskie są sieciami napowietrznymi. Część z nich jest zinwentaryzowana geodezyjnie i przedstawiona na dostępnych mapach topograficznych jako obiekty naziemne. Niestety, zaniedbania, jakie w dobie powszechnej elektryfikacji miały miejsce, spowodowały, że nie wszystkie z tych obiektów
znalazły się w ewidencji geodezyjnej. Niespójne przepisy geodezyjne, które zachowują całkowitą niezależność pomiędzy ośrodkami geodezyjnymi tworzącymi mapy zasadnicze i mapy topograficzne nie rozwiązuje problemu aktualizacji tych danych. Proces inwentaryzowania majątku sieciowego jest czasochłonny i kosztowny, dlatego niestety wiele spółek dystrybucyjnych ma problemy z ewidencją sieci nN.

To powoduje, że nie można w pełni wykorzystywać funkcji, w jakie wyposażone są systemy SIP bez przeprowadzenia akcji, a to z kolei decyduje o niepowodzeniach we wdrożeniu tego rodzaju systemów.

Doświadczenia pokazują, że proces inwentaryzacji majątku sieciowego powinien zostać rozbity na dwa równolegle prowadzone działania: pierwotne pozyskiwanie danych oraz aktualizacja tych danych związana ze zmianami zachodzącymi w wyniku prac eksploatacyjnych, napraw, przebudów, itp. Należy wziąć pod uwagę fakt, iż proces aktualizacji jest jednym z elementów kosztu utrzymania systemu.