Systemy Informacji Przestrzennej jako narzędzie wspomagające eksploatację i rozwój sieci elektroenergetycznych

fot. dr_tr /cc flickr.com

Scharakteryzowano Systemy Informacji Przestrzennej (SIP) i szczegółowo określono ich funkcje. Podano znaczenie SIP przy planowaniu rozwoju sieci elektroenergetycznych, również na terenach wiejskich. Opisano nowoczesne metody oceny stanu i ewidencji sieci terenowych oraz wykorzystanie ortofotomapy cyfrowej. Stwierdzono, iż utworzenie zasobów potrzebnych do stworzenia mapy cyfrowej wielowarstwowej wydają się dość odległe mimo wdrażania programu INSPIRE i budowy GEOPORTALU.

Systemy Informacji Przestrzennej (Spatial Information Systems) stanowią od najdawniejszych czasów podstawę działania administracji państwa, władzy samorządowej, przedsiębiorstwa. Są narzędziem do podejmowania decyzji o charakterze prawnym, administracyjnym i gospodarczym oraz pomocą w planowaniu i rozwoju, będącego jednym z zadań zarówno administracji centralnej, samorządowej jak i firm komercyjnych.

Szybki rozwój w dziedzinie informacji przestrzennej, jaki zaobserwować można w ostatnich latach, jest wynikiem połączonego oddziaływania przyczyn, z których najważniejszymi są stale rosnące potrzeby w zakresie informacji o przestrzeni otaczającej człowieka oraz rewolucyjne postępy w technologii pozyskiwania i przetwarzania informacji o tej przestrzeni.

Systemy Informacji Przestrzennej łączą w sobie wiedzę z zakresu wielu dziedzin: informatyki, geografii, kartografii, geodezji, administracji, ochrony środowiska, infrastruktury inżynierskiej, ekonomii, statystyki i wielu innych.

Tak ogromna i różnorodna ilość danych przedstawiona w postaci mapy jest doskonałym narzędziem do wspomagania podejmowani decyzji do zarządzania różnego rodzaju podmiotami. Dotyczy to również zarządzania przedsiębiorstwami energetycznymi, które działają w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu biznesowym. Wymusza ciągłą adaptację do nowych warunków, a obserwacja rynku wskazuje na to, ze dynamika zmian będzie ciągle wzrastać. Wdrażanie dyrektyw unijnych i zmiany prawne spowodowały, że model funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych uległ fundamentalnej zmianie, wynikającej z rozdzielenia działalności handlowej od dystrybucyjnej, czyli tzw. uwolnienia rynku. W nowej sytuacji istniejące narzędzia informatyczne zyskują inną niż dotychczas rangę. Uwidoczniła się potrzeba stosowania rozwiązań bezpośrednio wspierających podstawową działalność w obszarze dystrybucji, czyli szeroko pojęte zarządzanie majątkiem sieciowym.

Na świecie istnieją od dawna dokumenty określające politykę i technologię w zakresie danych przestrzennych, a także standardy i zasoby niezbędne do pozyskiwania, przechowywania, udostępniania i właściwego stosowania danych geoprzestrzennych (np. państwowa Infrastruktura Danych Przestrzennych – NSDI w USA, czy Dyrektywa Parlamentu Unii Europejskiej i Rady Unii określającej infrastrukturę informacji przestrzennej – INSPIRE). W Polsce nie brakowało analogicznych inicjatyw i w efekcie zostały wydane rozporządzenia do ustawy Prawo geodezyjne: Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 24 marca 1999 r. w sprawie standardów technicznych dotyczących geodezji, kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu założenia i prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie.

Szczegółową analizę treści rozporządzeń należy pozostawić geodetom, którzy stworzyli poza tym szereg instrukcji określających zasady tworzenia sytemu. Można powiedzieć, że efekt realizacji ww. rozporządzeń i instrukcji odbiega w znaczny sposób od założonego i pożądanego. Obecnie w myśl przepisów unijnych dostosować musimy nasze prawo i procedury do przyjętej w 2007 roku dyrektywy INSPIRE.

Mapa cyfrowa

Podstawą Systemów Informacji Przestrzennej była i jest mapa, obecnie w postaci cyfrowej. To dzięki mapie możemy opisać otaczającą nas przestrzeń i poprzez integrację istniejących baz danych tworzonych w różnych jednostkach państwowych, samorządowych i gospodarczych uzyskać informacje w zakresie:

• administracji państwowej,
• sieci komunikacyjnej, telekomunikacyjnej, energetycznej,gazowej,
• sieci hydrograficznej,
• rolnictwa, leśnictwa,
• klimatu,
• ochrony środowiska,
• rzeźby terenu,
• analiz demograficznych, zatrudnienia, zdrowia społeczeństwa, migracji itp.,
• bogactw naturalnych, geologii, hydrologii,i wielu, wielu innych dziedzin.

Część danych stanowi obligatoryjny zasób, natomiast system w części fakultatywnej może być uzupełniany o dane pozwalające użytkownikom na definiowanie własnych baz danych.
Krajowy System Informacji Geograficznej obejmuje następujące bazy danych stworzone przy zastosowaniu map:

• BDO – Baza Danych Ogólnogeograficznych o stopniu szczegółowości odpowiadającym skali mapy 1:250 000, zawiera dane topograficzne zgeneralizowane,
• VMAP 2 – baza danych wektorowych o stopniu szczegółowości odpowiadającym skali 1:50 000, zawiera dane topograficzne terenu, granice, przemysł, obiekty użyteczności publicznej, fizjografię, rzeźbę terenu, hydrografię, roślinność; służy do prezentacji topograficznej.
• TBD – baza danych topograficznych o stopniu szczegółowości odpowiadającym skali 1:10 000,
• Ortofotomapa – w tym zdjęcia lotnicze i satelitarne,
• EGiB (ewidencja gruntów i budynków) – baza danych katastralnych,