Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki – samorząd gospodarczy sektora elektrotechnicznego

Produkcja przemysłu przetwórczego w Polsce w cenach bieżących wynosiła odpowiednio w: 2000 roku – 412 mld zł, w 2005 – 590 mld zł, w 2007 – 760 mld zł, w 2008 – 861 mld zł oraz w 2009 – 855 mld zł. Dynamika produkcji jest więc bardzo wysoka, stąd tak dobre dotychczasowe opinie o polskiej  gospodarce. W produkcji maszyn i aparatury elektrycznej wynosi ona 200% w relacji 2008/2000, z kolei w produkcji sprzętu telekomunikacyjnego i RTV – aż 390% w relacji 2008/2000. Przetwórstwo przemysłowe stanowi 86% całego przemysłu, w tym przemysł elektrotechniczny stanowi 5%. Wartość sprzedaży przemysłu elektrotechnicznego wynosi 48 mld zł rocznie.

W tabeli I przedstawiono zmiany wolumenu produkcji kilku grup wyrobów. Przytoczone liczby wskazują na wyraźny wzrost produkcji przemysłu elektrotechnicznego po roku 2000. Polityka przemysłowa państwa obejmuje działania we wszystkich sektorach przemysłowych, jednak do sektorów strategicznych zalicza się jedynie sektor energetyczny i obrony. Polityka przemysłowa innych sektorów jest ograniczona do podejmowania działań horyzontalnych wspierających ich ogólny rozwój (tab. II). W okresie 2000–2005 eksport przetwórstwa przemysłowego zwiększał się co roku średnio o 16,2%, w tym sektor elektrotechniczny odnotował wzrost o 10,4% i plasował się na dobrej, trzeciej pozycji. Dynamika
nakładów inwestycyjnych w przemyśle elektrotechnicznym wskazuje na trzykrotnie rosnące nakłady w ujęciu: rok 2007 do roku 2000. Przełożyło się to na rosnącą sprzedaż, która powiększyła się 2,5-krotnie w tym okresie. Dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują kryzys w roku 2009. Spadek produkcji dotyczył większości wyrobów. Wzrost zanotowano w przypadku odbiorników TV za sprawą nowej fabryki Sharpa. Największa w Polsce fabryka kabli, Tele-Fonika Kraków, zanotowała w 2009 roku, w stosunku do roku 2007, spadek sprzedaży o 50% – z 5 mld zł do 2,5 mld zł – oraz spadek udziału eksportu z 70% do 50%. Rok 2010 przyniósł lekki wzrost sprzedaży i poprawę wszystkich ważnych wskaźników.

Przemysł elektrotechniczny jest bardzo różnorodny. Najmocniej jest powiązany z budownictwem przemysłowym i mieszkaniowym, produkcją AGD, RTV, motoryzacją. Jeśli te dziedziny przeżywają załamanie, to również w sektorze elektrotechnicznym następują duże spadki wolumenu produkcji. W Polsce w ostatnich latach powstały nowe oraz przekształcono stare państwowe fabryki na fabryki koncernów światowych: ABB (6 fabryk), Philips (5),Cantoni Motors (5), Bosch-Siemens (3), Electrolux-Zanussi-AEG (4), Legrand, Schneider, IBM, Whirlpool, Mastercook, Dell, Sharp, Lucent-Alcatel, Hager, Simon, nkt Cables i wiele innych. W całościowym wolumenie produkcji elektrotechnicznej ok. 50% pochodzi z fabryk o kapitale zagranicznym. Świadczy to o tym, że w Polsce panują dobre warunki rozwoju przemysłu. Polskie firmy o zagranicznym znaczeniu nie są zbyt liczne. Są to m.in.: Tele-Fonika Kable (kable i przewody), Radpol (wyroby termokurczliwe), Elhand (transformatory), Ergom i Erko (końcówki kablowe),ES-System, Rosa i Elgo-Brilux (oprawy oświetleniowe), Galmar (instalacje odgromowe), Apator, APS Energia, Relpol, Biawar i Lumel (aparatura). Polska w ujęciu sumarycznym jest znaczącym w Europie producentem elektrotechniki, a w segmencie opraw oświetleniowych, gdzie istnieje ponad sto prywatnych wytwórni, jesteśmy bardzo liczącym się dostawcą europejskim. Przemysł elektrotechniczny eksportuje 80% swojej produkcji. Z kolei potrzeby rynku krajowego są zaspokajane w dużym stopniu, bo aż w 70% towarami z importu. Kolejne lata potwierdzą, czy przemysł elektrotechniczny w Polsce będzie nadal silną gałęzią gospodarki. Wyniki z roku 2010 pokazują, że raczej tak. Dynamika produkcji przemysłu elektrotechnicznego w I kwartale 2010 r. wyniosła 123,6% (w porównaniu z I kwartałem 2009 r.).

Historia i teraźniejszość Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki

W roku 1993 została utworzona w Warszawie Izba Gospodarcza Przemysłu Elektrotechnicznego. Usytuowana była w kompleksie branżowych instytucji w Międzylesiu obok Instytutu Elektrotechniki i fabryki ZWAR (obecnie ABB). Tworzyło ją ponad 100 firm jeszcze wtedy w większości państwowych. Później nastąpił burzliwy okres przekształceń własnościowych często łączący się z zerwaniem dotychczasowych rynków eksportowych, powiązań kooperacyjnych oraz wymianą kadry kierowniczej. Polska branża elektrotechniczna od początku znalazła się na celowniku wielu koncernów europejskich korzystających z możliwości, jakie dawała i nadal daje prywatyzacja. Dla wielu firm była to szansa rozwoju, ale wiele z nich nie przetrwało. Dyrektorem Izby aż do roku 2010 był prof. Wiesław Seruga. Większość firm stopniowo odchodziła z Izby, jakby odreagowując dawną obowiązkową przynależność do zjednoczeń branżowych. Pełna samodzielność objęła również pełną dobrowolność co do przynależności do izb gospodarczych. W przypadku firm przejętych przez kapitał zagraniczny występował często wręcz zakaz należenia do polskich izb gospodarczych. Począwszy od lipca 2010 roku nowe kierownictwo Izby przyjęło strategię otwarcia się również na małe firmy oraz połączenie ze Stowarzyszeniem Producentów Kabli i Osprzętu Elektrycznego. Zmieniono nazwę na Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki, a siedziba biura przeniosła się do Bydgoszczy. Stworzono nowe logo, stronę internetową (www.elektrotechnika.org.pl), uruchomiono codzienny fachowy mailing i organizację wielu spotkań szkoleniowych i integracyjnych. Dziś zrzeszamy już 70 firm (dwukrotnie więcej niż na początku – w tym dwie grupy zakupowe hurtowni elektrycznych). W krajach unijnych ochronę własnych firm zapewnia samorząd gospodarczy, czyli izby gospodarcze i to one kreują powstawanie regulacji zatwierdzanych następnie na forach politycznych. Je-
śli nadal będziemy kierowani zadawnioną historycznie wzajemną nieufnością i jako Polacy nie będziemy umieli sami ze sobą współpracować, to życie nie znoszące próżni, ciągle będzie nam narzucać reguły pochodzące z zewnątrz. Polska myśl techniczna i nasze zdolności zostaną docenione, jeśli potrafimy wspólnymi siłami zadbać o nasze interesy, właśnie takich poważnych partnerów oczekują w Europie.