Badania odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych

Oględziny instalacji

Oględziny należy wykonać w celu potwierdzenia, czy wyposażenie elektryczne, stanowiące część instalacji elektrycznej, nie ma widocznych uszkodzeń wpływających na pogorszenie bezpieczeństwa oraz czy spełnia wymagania bezpieczeństwa odpowiednich norm wyrobu. Oględziny powinny uwzględniać wszystkie wymagania szczególne dotyczące specjalnych instalacji i lokalizacji i obejmować co najmniej następujące sprawdzenia [1]:

•  sposób ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym,
•  obecność przegród ogniowych i innych środków zapobiegających rozprzestrzenianiu się ognia oraz ochrony przed skutkami działania ciepła,
•  dobór przewodów z uwagi na obciążalność prądową i spadek napięcia,
•  dobór i nastawienie urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych,
•  obecność i prawidłowe umieszczenie właściwych urządzeń do odłączania izolacyjnego i łączenia,
•  dobór urządzeń i środków ochrony, właściwych ze względu na wpływy zewnętrzne,
•  prawidłowe oznaczenie przewodów neutralnych i ochronnych,
•  przyłączenie łączników jednobiegunowych do przewodów fazowych,
•  obecność schematów, napisów ostrzegawczych lub innych podobnych informacji,
•  oznaczenie obwodów, urządzeń zabezpieczających przed prądem przetężeniowym, łączników, zacisków itp.,
•  poprawność połączeń przewodów,
•  obecność i ciągłość przewodów ochronnych, w tym przewodów do ochronnych połączeń wyrównawczych głównych i połączeń wyrównawczych dodatkowych,
•  dostępność urządzeń, umożliwiająca wygodną obsługę, identyfikację i konserwację.

Badania instalacji elektrycznej

W zależności od budowy instalacji elektrycznej należy sprawdzić [1]: 

• Ciągłość przewodów – należy wykonać próbę ciągłości elektrycznej przewodów ochronnych oraz w przypadku pierścieniowych obwodów odbiorczych – przewodów czynnych. Pierścieniowy obwód odbiorczy jest obwodem ukształtowanym w formie pierścienia przyłączonego do jednego punktu zasilania.
• Wartość rezystancji izolacji instalacji elektrycznej.
• Ochronę za pomocą SELV, PELV lub separacji elektrycznej.
• Wartość rezystancji/impedancji podłóg i ścian – w razie konieczności sprawdzenia wymagań dotyczących rezystancji izolacji podłóg i ścian należy wykonać co najmniej trzy pomiary w tym samym pomieszczeniu, z czego jeden w odległości ok. 1 m od dostępnej w tym pomieszczeniu części przewodzącej obcej. Pozostałe dwa pomiary należy wykonać dla większych odległości. Pomiar wartości rezystancji/impedancji podłóg izolacyjnych i ścian wykonuje się przy napięciu układu (w stosunku do ziemi) i przy częstotliwości nominalnej.
• Samoczynne wyłączanie zasilania – należy sprawdzić zgodność z postanowieniami normy PN-IEC 60364 Cz. 4-41 [7], dokonując dla sieci TN:
  
  • Pomiaru impedancji pętli zwarciowej. Jeżeli do wyłączania zasilania zastosowano urządzenia RCD o prądzie IΔn < 500 mA, to zwykle pomiar impedancji pętli zwarciowej nie jest konieczny. Alternatywnie, jeżeli są dostępne obliczenia impedancji pętli zwarciowej lub rezystancji przewodów ochronnych, a sposób wykonania instalacji umożliwia sprawdzenie długości i przekroju przewodów, wystarczające jest sprawdzenie ciągłości elektrycznej przewodów ochronnych. Spełnienie wymagań można sprawdzić, mierząc rezystancję przewodów ochronnych.
  • Sprawdzenia charakterystyk i/lub skuteczności współdziałającego urządzenia ochronnego. To sprawdzenie należy przeprowadzić, wykonując:
    • w przypadku zabezpieczeń przetężeniowych – oględziny nastawienia krótko zwłocznego lub bezzwłocznego wyzwalania wyłączników (prądu znamionowego i typu bezpieczników),
    • w przypadku urządzeń RCD – oględziny i próbę (pomiaru czasów wyłączenia należy dokonać jedynie przy urządzeniach RCD użytych ponownie oraz podczas rozbudowy lub zmiany istniejącej instalacji, w której istniejące urządzenia RCD mają być użyte również do wyłączania obwodów w tej rozbudowanej lub zmienionej instalacji; jeżeli skuteczność środków ochrony została potwierdzona w punkcie znajdującym się po stronie odbiorów za RCD, to ochrona instalacji znajdującej się po stronie odbiorów od tego punktu może być wykazana przez stwierdzenie ciągłości przewodów ochronnych).
• Ochronę dodatkową.
• Biegunowość i kolejność faz. Ponieważ przepisy zabraniają instalowania łączników jednobiegunowych w przewodzie neutralnym, należy przeprowadzić próbę w celu sprawdzenia, czy wszystkie takie łączniki są włączone jedynie w przewody fazowe. W przypadku obwodów wielofazowych należy sprawdzić, czy jest zachowana kolejność faz.
• Poprawność prób funkcjonalnych i operacyjnych. Zespoły takie jak rozdzielnice i sterownice powinny być poddane próbie działania, w celu sprawdzenia czy są one właściwie zmontowane, nastawione i zainstalowane.
• Spadek napięcia – oszacowany na podstawie pomiaru impedancji obwodu lub na podstawie diagramu, którego przykład podano w PN-HD 60364-6 [1]. Zgodnie z wymaganiami Polskich Norm spadek napięcia między złączem instalacji a urządzeniem odbiorczym nie powinien przekraczać 4% znamionowego napięcia instalacji [6].

Minimalne wartości rezystancji izolacji [1]