Zmiany w prawie energetycznym

11 marca 2010r. weszła w życie Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne.

Wprowadzone zmiany polegają przede wszystkim na dalszym wzmocnieniu praw odbiorców i w związku z tym wprowadzają nowe zadania dla Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki oraz na wprowadzeniu obowiązku sprzedaży w trybie publicznym, nie mniej niż 15 proc. rocznej produkcji energii elektrycznej (art 49a nowelizacji wejdzie w życie 9 sierpnia br.)

Prawa konsumenta

Ustawa określa zasady i tryb zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Sprzedawcy energii lub paliw gazowych zostali zobowiązani do sporządzania i publikowania ofert sprzedaży.

Nowe przepisy stanowią kolejny krok w kierunku zwiększenia praw odbiorcy m.in. gwarantując łatwiejsze niż dotychczas wypowiedzenie umowy, na podstawie której przedsiębiorstwo energetyczne dostarcza mu paliwa gazowe lub energię. Rezygnacja z dotychczasowych usług nie spowoduje dodatkowych kosztów i odszkodowań. Umowa zostanie rozwiązana z ostatnim dniem miesiąca, który nastąpi po tym, gdy nasze oświadczenie odbiorcy o odstąpieniu od umowy dotrze do przedsiębiorstwa.

Ustawa ma zapewniać odbiorcy możliwość porównania ofert poszczególnych przedsiębiorców i nakłada w tym celu na operatora obowiązek publikowania listy sprzedawców energii, z którymi zawarł umowę, oraz tzw. sprzedawcy z urzędu, który działa na jego obszarze.

Nowe zadania Prezesa URE

Nowelizacja ustawy przekazuje w ręce Prezesa większe uprawnienia m.in. w zakresie ochrony praw odbiorcy i demonopolizacji rynku.
Prezes URE będzie miał prawo wyznaczać z urzędu na czas określony operatora systemu przesyłowego, dystrybucyjnego, magazynowania paliw gazowych oraz systemu skraplania gazu ziemnego. Dotąd Prezes URE mógł wyznaczyć operatora jedynie na wniosek przedsiębiorstwa.

Do nowych kompetencji Prezesa URE będzie należało m.in. rozstrzyganie sporów w zakresie odmowy dostępu do internetowej platformy handlowej. Ustawa rozszerza dotychczasowe uprawnienia Prezesa URE z zakresu kontroli w odniesieniu do zapasów paliw.

Prezes URE będzie też zatwierdzał w całości jeden z najważniejszych dokumentów realizujący zasady transportu energii elektrycznej - instrukcję ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej i dystrybucyjnej. Dotychczas regulator zatwierdzał jedynie część instrukcji w zakresie bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi.

Do nowych zadań regulatora rynku będzie należało m.in. również monitorowanie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej oraz przedstawianie Ministrowi Gospodarki opinii do raportu operatora systemu przesyłowego lub połączonego elektroenergetycznego nt. przyczyn powstałego zagrożenia bezpieczeństwa dostaw, zasadności podjętych działań oraz zawierającego wnioski i propozycje działań na przyszłość.

Większe bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej

Ustawa wprowadza podział kompetencji i nakłada odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na wszystkich istotnych użytkowników systemu elektroenergetycznego, w tym na administrację publiczną.

Wprowadza rozwiązania określające obowiązki i zadania uczestników rynku w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa:

• OSP - opracowuje plany działania i ma możliwość wydawania wiążących poleceń uczestnikom rynku oraz wprowadzania ograniczeń, co umożliwi operatorowi podejmowanie skutecznych i efektywnych działań w sytuacji wystąpienia niedoborów mocy w systemie.
  
• OSD - są zobligowani wykonywać polecenia i zarządzać bezpieczeństwem na swoim terenie
  
• Wytwórcy - są zobligowani do wytwarzania na polecenie lub pozostawania w gotowości do podjęcia wytwarzania
  
• Odbiorcy - mogą zostać zobowiązani do zredukowania poboru

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy sieci została podzielona między operatorów systemów przesyłowych i systemów dystrybucyjnych, przy czym operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego w pierwszej kolejności zapewnia bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i wypracowane środki przeznacza w pierwszym rzedzie na ten cel.

Na przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej nałożono również obowiązki w zakresie wytwarzania i utrzymywania rezerw mocy, sporządzania prognoz dotyczących m.in. przedsięwzięć modernizacyjnych, rozbudowy i budowy nowych źródeł energii elektrycznej, a także współpracy z operatorami systemu. M.in. muszą informować operatora systemu o zużyciu i stanie zapasów paliw zużywanych do wytwarzania energii elektrycznej.

Ponadto przedsiębiorstwa powinny również informować Prezesa URE o obniżeniu ilości zapasów paliw poniżej wielkości określonych w przepisach oraz o sposobie i terminie ich uzupełnienia.

Wprowadzone Ustawą zmiany, wynikają m.in. z implementacji unijnej dyrektywy 2005/89/WE dotyczącej działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych oraz służą wzmocnieniu konkurencji na rynku energii elektrycznej w Polsce.

Energia na giełdę

Zgodnie z ustawą - od 9 sierpnia 2010 r. - wytwórcy energii elektrycznej będą zobowiązani sprzedawać nie mniej niż 15% energii elektrycznej wytworzonej w danym roku na giełdach towarowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub na rynku regulowanym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi

Ponadto przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej mające prawo do otrzymania środków na pokrycie kosztów osieroconych (na podstawie ustawy o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych) - niezależnie od podanego wyżej warunku - będą miały obowiązek sprzedawać wytworzoną energię w sposób zapewniający publiczny, równy dostęp do tej energii, w drodze otwartego przetargu, na internetowej platformie handlowej na rynku regulowanym.

Internetowa platforma handlowa to według ustawodawcy „zespół środków organizacyjnych i technicznych umożliwiających obrót energią elektryczną za pomocą sieci internetowej przez bezpośrednie kojarzenie ofert kupna lub sprzedaży energii elektrycznej”. Prowadzący internetową platformę handlową będą zobowiązani zapewnić wszystkim uczestnikom obrotu energią elektryczną jednakowe warunki zawierania transakcji oraz dostęp, w tym samym czasie, do informacji rynkowych, a także jawność zasad działania oraz pobieranych opłat.

Zgodnie z intencją ustawodawcy nowelizacja ustawy prawo energetyczne ma zapewnić „jawną i przejrzystą” sprzedaż energii oraz określić autentyczny poziom kosztów wytworzenia energii. Nowe przepisy pomogą uniknąć problemów wynikających ze sprzedaży energii elektrycznej po zaniżonej cenie w ramach jednej grupy kapitałowej.

URE dopilnuje, by wytwórcy energii nie unikali obowiązku handlu na giełdzie.
- Będziemy bardzo skrupulatnie kontrolowali realizację obowiązku sprzedaży energii w trybie publicznym. Kto nie będzie przestrzegał obowiązku, będzie podlegał surowej karze pieniężnej - zapewnia Marek Woszczyk, wiceprezes URE, podkreślając konieczność zapewnienia równoprawnego traktowania uczestników transakcji oraz przejrzystości obrotu energią elektryczną.



Ustawa z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw, została opublikowana w Dzienniku Ustaw (Dz.U. Nr 21, poz. 104 z dnia 8 lutego 2010 r.)

Ustawa wejdzie w życie z dniem 11 marca 2010 r. z wyjątkiem art. 1 pkt. 8 (dot. zmian w art. 9a) art. 1 pkt. 37 (dot. wprowadzenia nowego art. 49 a), które wejdą w życie z dniem 9 sierpnia 2010 r. oraz art. 1 pkt. 18 (dot. wprowadzenia nowych art. 9o - 9s), który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2011 roku.

Prace nad nowelizacją trwały prawie dwa lata, pierwszy projekt został przygotowany 14 sierpnia 2008 r., po konsultacjach opracowano nowy, który stał się przedmiotem prac od 4 listopada 2008 roku.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne

URE