O czym należy pamiętać zaopatrując się w ograniczniki przepięć tzw. klasy B+C?

fot. OBO Betterman

1. Jeżeli ogranicznik przepięć ‘B+C’ nie ma podanej wartości I_imp - zastanów się czy warto go w ogóle instalować.

2. Jeżeli ogranicznik przepięć ‘B+C’ ma podaną wartość I_imp mniejszą niż 12,5 kA - nie zawsze można go zainstalować.

 

Konieczność stosowania ochrony przeciwprzepięciowej

Należy pamiętać o tym, że firmy ubezpieczeniowe są coraz bardziej świadome wymagań technicznych stawianych zabezpieczeniom instalacji elektrycznych, a podstawą tych wymagań są normy techniczne między innymi te, które dotyczą ochrony przeciwprzepięciowej. 

Wymagania klientów (inwestorów), rodzaje budynków oraz różne dodatkowe okoliczności wymuszają konieczność stosowania odpowiednich zabezpieczeń przeciwprzepięciowych. Norma PN-HD 60364-5-534 określa, jaki ogranicznik przepięć jest potrzebny w konkretnych przypadkach oraz jakie parametry musi posiadać. 

Ponadto, według polskich budowlanych regulacji technicznych należy ochronę przeciwprzepięciową stosować ZAWSZE, a mówi o tym Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2002 r. zaktualizowane przez aktualne Rozporządzenie z 2017 r. Norma PN HD 60364 5-534 jest powołana w tym Rozporządzeniu.

Czym się kierować kupując ogranicznik przepięć do instalacji elektrycznej?

Jakie jest absolutne minimum, aby być w zgodzie z normami, Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury, firmą ubezpieczeniową i kieszenią klienta (inwestora)?

1. Należy instalować te ograniczniki, których minimalne parametry oraz oznaczenia są zgodne z aktualnymi normami.
2. Należy pamiętać, że jeżeli budynek ma zewnętrzną instalację odgromową, minimalna wymagana odporność ogranicznika przepięć na prąd udarowy to I_imp = 12,5kA (10/350) na pole.

Dotyczy to również ograniczników przepięć ‘B+C’.

SPRAWDŹ, czy ogranicznik przepięć (również tzw. ‘klasy B+C’) posiada prawidłowe oznaczenia zgodne z aktualną normą PN-EN 61643-11.

O wszystkich wymaganiach dot. prawidłowych oznaczeń mówi norma PN-EN 61643-11, która jest podstawowym dokumentem technicznym dla producentów ograniczników przepięć. Według niej, typ ogranicznika musi być wyraźnie oznaczony zarówno na jego obudowie jak i w instrukcji instalacji. Obok oznaczenia typu, musi być podana wartość odporności prądowej. Brak zgodności oznaczeń ogranicznika z wymaganiami normy PN-EN 61643-11 może również być przedmiotem sporu z firmą ubezpieczeniową.

Jeżeli zakupiliśmy ogranicznik przepięć tzw. ‘klasy B+C’ to znaczy, że chcąc zainstalować go jako pierwszy stopień ochrony przepięciowej w budynku z ochroną odgromową lub z zasilaniem linią napowietrzną – musimy potraktować go jako ogranicznik Typu 1 (1+2) według klasyfikacji aktualnej normy PN-EN 61643-11. Ogranicznik ten musi w związku z tym również bezwzględnie spełniać wymagania w stosunku do prawidłowych oznaczeń.

Przykłady prawidłowych oznaczeń ograniczników Typu 1 (1+2). Oznaczenie Typu – T1 i T2 w kwadratach oraz wartości odporności Iimp i In. Taka symbolika oznacza, że ograniczniki przepięć spełniają wymagania dwóch typów jednocześnie - Typu 1 oraz Typu 2.

SPRAWDŹ czy ogranicznik przepięć (również tzw. ‘klasy B+C’) spełnia absolutne MINIMUM, jeżeli chodzi o wymagania odporności prądowej ograniczników przepięć Typu 1 (1+2) instalowanych na wejściu instalacji 3-fazowej według aktualnej normy PN-HD 60364-5-534.

Nie dostosowanie się do poniższych wymagań skutkuje brakiem zgodności instalacji elektrycznej z normą PN HD 60364-5-534, a przez to również z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury. W momencie gdy urządzenia elektryczne ulegną awarii lub gdy nieodpowiednio dobrany ogranicznik przepięć będzie przyczyną pożaru, firma ubezpieczeniowa sięgnie po ten argument, żeby nie wypłacić odszkodowania.

W związku z tym, jeżeli zakupiliśmy ogranicznik przepięć tzw. ‘klasy B+C’, aby zastosować go zgodnie z normą PN HD 60364-5-534, również musi spełniać poniższe wymagania:

Przykład ogranicznika przepięć Typu 1 (1+2) zgodnego z wymaganiami norm

Najczęściej występujące przypadki, to budynki, których poziom ochrony odgromowej to LPL III i IV (mogą nimi być np. budynki komercyjne, budynki mieszkalne, budynki biurowe). Z wymagań aktualnej normy PN-HD 60364-5-534 wynika, że w instalacjach tych budynków należy montować ograniczniki Typu 1 (1+2) o zdolności odprowadzania prądów udarowych (I_imp) wynoszącej PRZYNAJMNIEJ 12,5 kA na pole. Łącznie cały aparat musi mieć zdolność odprowadzania prądu udarowego przynajmniej 50 kA (I_imp [łącznie]).

Uniwersalny ogranicznik Typu 1 (1+2) do instalacji TN-S, TT i TN-C-S w budynkach z ochroną odgromową LPL III i IV oraz w budynkach bez systemu zewnętrznej ochrony odgromowej zasilanych linią napowietrzną.
V50 3+NPE-280, nr kat. 5093526

Literatura:

[1] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Paragraf § 183. 1. Punkt 10, oraz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY I BUDOWNICTWA z dnia 14 listopada 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

[2] PN-EN 62305-2:2012 - Ochrona odgromowa - Część 2: Zarządzanie ryzykiem

[3] PN-HD 60364-5-534:2016-04 - Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 5-534: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Odłączanie izolacyjne, łączenie i sterowanie - Urządzenia do ochrony przed przejściowymi przepięciami,

[4] PN-EN 61643-11:2013-06 - Niskonapięciowe urządzenia ograniczające przepięcia - Część 11: Urządzenia ograniczające przepięcia w sieciach elektroenergetycznych niskiego napięcia - Wymagania i metody badań.