Procesy normalizacyjne w zakresie samoczynnego wyłączenia zasilania w sieci TT
Zastosowanie sieci TT w instalacjach elektrycznych jest znacznie rzadsze niż sieci TN. Jednak ze względu na miejsca ich użytkowania zagadnienia związane z problematyką skutecznej ochrony przeciwporażeniowej są bardzo istotne - sieci TT eksploatowane są często w układach przemysłowych, w których warunki środowiskowe powodują, że ewentualne rażenie prądem elektrycznym może wiązać się z bardzo groźnymi dla życia skutkami patofizjologicznymi.
Ocena skuteczności ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych powinna się odbywać zgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie powstawania lub modernizacji instalacji. W artykule przedstawiono wymagania przepisów dotyczące środka ochrony przez samoczynne wyłączenie zasilania w sieci TT, obowiązujące w ciągu ostatnich 45 lat. W okresie tym obowiązywały następujące akty prawne, regulujące zasady ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia:
- Zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki oraz Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 31 grudnia 1968 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinna odpowiadać ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektroenergetycznych o napięciu do 1 kV [1].
- Rozporządzenie Ministra Przemysłu z 8 października 1990 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporażeniowej [2].
- PN-92/E-05009/41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniająca bezpieczeństwo. Ochrona przeciwporażeniowa [3].
- PN-IEC 60364-4-41:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa [4].
- PN-HD 60364-4-41 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed porażeniem elektrycznym [5].
Idea ochrony przez samoczynne wyłączenie zasilania w sieci TT
Idea działania ochrony przeciwporażeniowej przez samoczynne wyłączenie zasilania w sieci TT (dawniej uziemienie ochronne) jest prosta: zwarcie przewodu fazowego z przewodem ochronnym (lub częścią przewodzącą dostępną połączoną z przewodem ochronnym) wymusza przepływ prądu Ia w obwodzie zwarciowym (rys.). Prąd ten powoduje zadziałanie urządzenia ochronnego przetężeniowego lub różnicowoprądowego w wymaganym czasie (jeżeli warunek skuteczności tej ochrony jest spełniony). Wykorzystanie tego środka wymaga jednak zastosowania w instalacji elektrycznej przewodu ochronnego PE oraz w przypadku sieci TT uziemienia części przewodzących odbiorników dostępnych objętych ochroną. Brak przewodu PE oraz/lub zbyt duża wartość rezystancji uziemienia R jest równoznaczne z brakiem skuteczności ochrony przeciwporażeniowej. Pojawia się wówczas zagrożenie, nawet śmiertelne, w czasie eksploatacji urządzeń elektrycznych [6].
Podczas eksploatacji sieci TT należy szczególną uwagę zwrócić na stan techniczny uziomu RA, gdyż ma on decydujący wpływ na poziom bezpieczeństwa w eksploatowanej instancji. Jeżeli uziom RA jest uziomem fundamentowym wartość jego rezystancji uziemienia jest stabilna przez cały czas eksploatacji. Trwałość takiego uziomu jest równa trwałości obiektu budowlanego, w którym ten uziom się znajduje. W przypadku uziomów sztucznych pogrążonych w gruncie, trwałość uziomu sięga maksymalnie dwudziestu lat, a rezystancja uziemienia uziomu zależna jest m.in. od warunków atmosferycznych. Dlatego też, znajomość przepisów określających warunki skutecznej ochrony przeciwporażeniowej w sieci TT jest bardzo istotna, zwłaszcza w przypadku prowadzenia prac odtworzeniowych w zakresie utrzymania wymaganej wartości rezystancji uziemienia RA.
|
REKLAMA |
REKLAMA |