|
|
 |
|
|
|
Energetyka, Automatyka przemysłowa, Elektrotechnika
|
|
|
|
|
|
|
Oddzielnym zagadnieniem związanym z ochroną ludzi jest toksyczność ciekłych mediów izolacyjnych używanych w transformatorach. Powszechnie stosowany mineralny olej transformatorowy ma wskaźnik zagrożenia ekologicznego dwukrotnie większy niż woda, jeżeli jest w stanie czystym i bez domieszek polichlorobifenyli (PCB). Oleje zestarzone mogą zawierać jednak znaczące ilości policyklicznych związków aromatycznych, które mają właściwości rakotwórcze. Wskaźnik zagrożenia ekologicznego może wówczas wzrosnąć nawet trzykrotnie w porównaniu z olejami świeżymi.
Chociaż olej nie wymaga ostrzegawczego oznakowania (czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami), to – szczególnie zestarzony – nie może być traktowany jako ekologicznie niegroźny. Wylewanie oleju do gleby jest zawsze niedopuszczalne, a kontakt poprzez skórę może być szkodliwy. Oleje w stanie dostawy powinny mieć atest na zawartość polichlorobifenyli (PCB poniżej 50 ppm). Przekroczenie 50 ppm powinno wymagać oznakowania o zagrożeniu. Oleje o zawartości powyżej 50 ppm nadają się jedynie do utylizacji [9].
W transformatorach niepalnych stosuje się obecnie oleje silikonowe, złożone estry organiczne (np. Midel) lub inne oleje syntetyczne. Ciecze te są mało lub bardzo mało toksyczne i w dużej mierze biodegradalne. Dla porównania, olej mineralny określany jest jako słabo toksyczny i biodegradalny.
Działaniem proekologicznym jest również zastępowanie mediów ciekłych izolacją gazową (transformatory suche, transformatory z SF6 ). Dotyczy to w szczególności transformatorów rozdzielczych, a jest uzasadnione zarówno wzrostem bezpieczeństwa pożarowego, jak i zmniejszaniem zagrożenia ludzi i gleby. W przypadku izolacji SF6 pojawiają się jednak nowe (mniejsze) problemy ekologiczne, związane m.in. z toksycznością produktów jego rozkładu i przenikaniem gazu do atmosfery.
Stopień biodegradacji wybranych cieczy izolacyjnych (w odniesieniu do 1000 ml)
| Dzień badania | Badana ciecz | ||
| płyn R-Temp | olej silnikowy | płyn Envirotemp 200 | |
| 0 | 0 | 0 | 0 |
| 3 | 0,03 | 0 | 10,0 |
| 5 | 6,3 | 0 | 23,9 |
| 10 | 17,2 | 0 | 117,0 |
| 15 | 50,1 | 1,0 | 359,0 |
| 20 | 122,0 | 3,6 | 377,0 |
| [1] Mosiński F., Wira A.: Ekologiczne problemy przesyłu i użytkowania energii elektrycznej. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 1999 [2] Dziura J.: Analiza zagadnień optymalizacyjnych dla transformatorów rozdzielczych. Rozprawa doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice 2007 [3] Hulshorst W.T.J., Groeman J.F.: Energy Saving in Industrial Distribution Transformers. KEMA report reference 40130017-TDC 02-24226A, May 2002 [4] Allan D.: Transformatory – drugie stulecie. Konferencja „Transformator”, Kołobrzeg 1993 [5] Domżalski T., Ogonowski J., Reich E.: Wykorzystanie ciepła odpadowego transformatorów. Konferencja „Transformator”, Gdańsk 1988 [6] Small W., Domżalski T.: Zastosowanie pomp cieplnych do utylizacji ciepła strat transformatorów mocy. Konferencja „Transformator”, Gdańsk 1988 [7] Kycior K.: Ochrona środowiska przed wyciekami oleju. Ekologia 2007 nr 1 [8] http://www.andel-polska.pl/ppl/misa.php (09.07.2008) [9] Kamińska A.: Bardzo niebezpieczny odpad – PCB w oleju. Ekologia 2007 nr 2 [10] Kudo A. et al.: Development of 275 kV Gas-cooled Type Gas-insulated Power Transformer. IEEE Trans. on Power Delivery 1993 No 1 [11] http://rozdzielnice.com/pub/nowe_ulotki_23.8.2007_ pl/lotka_MAMRY _PL_internet.pdf (09.07.2008) [12] http://www.zpue.pl/index.php?lang=1&id_ page=40&id_cat=8 (09.07.2008) [13] Niewidoczne zalety transformatora http://www02.abb.com/GLOBAL/PLABB/PLABB045.NSF/viewunid/ 34729F35A309F1D5C1256D7A004734C7/$file/str_18_22.pdf (10.07.2008) [14] Avery P.: SF6 Alternatives. SF6 Conference, USA, December 2004 http://www.epa.gov/electricpower-sf6/documents/conf04_avery.pdf |
|
|
| REKLAMA |
|
|
| REKLAMA |
|
|
wstecz
