Ekologiczne aspekty eksploatacji transformatorów energetycznych

Ochrona zwierząt i ludzi

Transformatory rozdzielcze

Transformatory o dużych mocach i wysokich napięciach znamionowych są instalowane w obrębie stacji elektroenergetycznych zamkniętych dla osób postronnych. Odstępy izolacji zewnętrznej są wówczas – ze względu na wysokie napięcia – odpowiednio duże. Porażenie ludzi lub dużych zwierząt jest więc mało prawdopodobne ze względu na brak dostępu, a porażenie małych zwierząt czy ptaków – ze względu na duże odstępy izolacyjne.

Inaczej jest w przypadku transformatorów rozdzielczych, szczególnie transformatorów wiejskich (słupowych). W tych przypadkach względy ekologiczne nakazują zwrócić uwagę na dwa aspekty:

• odstępy izolacji zewnętrznej winny być tak dobrane, aby nie było możliwe porażenie zwierząt (np. wiewiórki, lisa, kota czy większego ptaka),
• transformatory słupowe powinny być instalowane w sposób utrudniający do nich dostęp. Można to osiągnąć poprzez zamontowanie odpowiednich zapór (poręczy) utrudniających wejście lub poprzez konieczność stosowania specjalnego sprzętu (słupołazów), aby móc dojść do transformatora.

Powyższe problemy znikają po zastosowaniu nowoczesnych, małogabarytowych stacji transformatorowych SN/nn. Dotyczy to stacji SN/nn w miastach. Warunki ekologiczne spełnione są wówczas całkowicie:

• transformator jest zamknięty w obudowie (stalowej lub betonowej), co uniemożliwia dostęp, a tym samym porażenie osób postronnych i zwierząt,
• ograniczony jest obszar zajętego terenu, szczególnie w stacjach z obsługą z zewnątrz,
• stacje wyposażone są w szczelne misy olejowe do awaryjnego zrzutu oleju (o objętości gwarantującej przyjęcie całej objętości oleju z transformatora), co zapewnia ochronę przed zanieczyszczeniem gleby i wody.

Rys. 7. Przykłady kontenerowych stacji transformatorowych [11]: a) stacja typu słup ogłoszeniowy, b) przekrój stacji kontenerowej

Producenci transformatorów proponują nowe rozwiązania transformatorów rozdzielczych, np. wdrożone w Kanadzie, w postaci tzw. zanurzalnych transformatorów dystrybucyjnych. Są to na razie transformatory jednofazowe do mocy 167 kVA na napięcie 14,4 kV/240 V w izolacji żywicznej i obudowie kompozytowej.Transformator taki można zakopać bezpośrednio w ziemi. Konstrukcja
jest wodoodporna, niewrażliwa na korozję i nie wymaga konserwacji [13].