Zabezpieczenie łukoochronne – praktyczne aplikacje

Rozdzielnice typu otwartego

Rozdzielnice najczęściej zostały wyprodukowane kilkadziesiąt lat temu i nie są gruntownie modernizowane. Zastosowane w nich standardy zabezpieczeń łączeniowych często nie odpowiadają już dzisiejszym wymogom bezpieczeństwa. Co więcej, po latach eksploatacji na wielu elementach obwodów pierwotnych może już wystąpić zmęczenie materiałów (np. izolatory).

Bardzo prostym i zarazem niezwykle skutecznym sposobem poprawienia bezpieczeństwa użytkowania tego typu rozdzielnic jest ich wyposażenie w zabezpieczenia łukoochronne typu ZŁ-1. Przy tego rodzaju modernizacji główny problem leży po stronie montażu pętli światłowodowej. Bardzo często jest to związane z wysokością pól – szyny rozdzielcze czasami są montowane na wysokości kilku metrów nad poziomem podłogi. Dodatkowo należy zwrócić  uwagę na elementy ruchome, takie jak noże odłączników, wsuwane płyty izolacyjne oraz uziemienia stałe i przenośne. Wszystkie te elementy powodują, że należy dogłębnie zastanowić się nad wyborem miejsca montażu światłowodu, aby uniemożliwić jego zerwanie podczas czynności eksploatacyjnych. Zabezpieczenie wprawdzie posiada wbudowany układ kontroli ciągłości światłowodu i informacja o jego uszkodzeniu bezzwłocznie dotrze do obsługi, ale po co zaczynać pracę z rozciągnięciem światłowodu od początku? Przykładowy sposób usytuowania światłowodu pokazano na rysunku 6.

Rozdzielnice typu zamkniętego (przedziałowe)

Zabezpieczenia ZŁ-1, mimo że są dedykowane dla rozdzielnic typu otwartego, czasami znajdują zastosowanie również do ochrony przed skutkami zwarć łukowych w rozdzielnicach typu zamkniętego. Jest to rozwiązanie wprawdzie tańsze od ZŁ-4 (a tym bardziej od ZŁ-2), jednak pozbawiamy się możliwości selektywnych wyłączeń części rozdzielni.

Podobnie jak w przypadku rozdzielnic typu otwartego, również tutaj największym problemem jest montaż pętli światłowodowej. Nie dość, że mamy do czynienia ze sporą liczbą elementów ruchomych, to jeszcze są skomasowane one w niewielkiej objętości. Dodatkowym utrudnieniem są ścianki poszczególnych celek, w których należy wykonać otwory umożliwiające przeciągnięcie światłowodu.

Wszystko to powoduje, że otworowanie ścianek w rozdzielnicach posadowionych już u klienta jest bardzo  skomplikowane i pracochłonne. Przygotowanie otworowania umożliwiające rozciągnięcie światłowodu na etapie produkcji u wytwórcy jest zdecydowanie bardziej wskazane i nie pociąga za sobą zwiększenia kosztów produkcji rozdzielnicy. Ponieważ transport rozdzielnicy do klienta odbywa się w częściach, nie ma możliwości zainstalowania światłowodu już w fabryce, jednak samo założenie światłowodu w zmontowanej i posadowionej w miejscu zainstalowania rozdzielnicy u klienta jest proste i nie stanowi już kłopotu.

Podsumowanie

Mimo pewnych trudności związanych z montażem zabezpieczeń łukoochronnych, uzyskane doświadczenia obiektowe potwierdzają celowość ich stosowania zarówno na rozdzielniach starszych, jak również w nowych, bardzo nowoczesnych rozdzielnicach przedziałowych. Warto jednak podkreślić, że te trudności występują głównie, gdy zbyt późno podejmujemy decyzję o montażu zabezpieczeń łukoochronnych, czyli w już wyprodukowanych lub eksploatowanych rozdzielnicach. Montaż zabezpieczeń w rozdzielnicach bezpośrednio u producenta rozdzielnicy jest zdecydowanie prostszy i mniej pracochłonny, przez co tańszy.

W dzisiejszych realiach rynkowych, gdzie cena ma często największe znaczenie, jest to kwestia bardzo istotna. Klienci, którym nie jest obojętny fakt, czy eksploatowane przez nich rozdzielnice będą wyposażone w zabezpieczenia łukoochronne, powinni to uwzględnić już na etapie tworzenia SIWZ-u, dzięki czemu unikną zwiększonych kosztów doposażenia rozdzielnic w ochronę od zwarć łukowych w przyszłości.

Udokumentowane zadziałania tych zabezpieczeń, jakie miały miejsce w ostatnich latach, przemawiają w sposób jednoznaczny za celowością ich instalowania. Przykładem niech będą zdjęcia rozdzielnic po zadziałaniu zabezpieczeń (rys. 7) oraz – dla porównania – jak mogły wyglądać przy braku zabezpieczeń ZŁ (rys. 8).