Nowoczesne technologie kluczowymi ogniwami połączenia LitPol Link

fot. ABB

Transformatory o obniżonym poziomie strat obciążeniowych, technologia GIS oraz stacja przekształtnikowa, która pozwoliła na połączenie dwóch niezsynchronizowanych systemów przesyłowych Polski i Litwy – to jedne z kluczowych ogniw niedawno uruchomionego połączenia LitPol, czyli mostu energetycznego między oboma krajami. Za dostarczenie tych rozwiązań odpowiedzialna była ABB.

LitPol Link jest już 15. połączeniem energetycznym wykonanym przez ABB w samych tylko krajach rejonu Bałtyku. Wkład firmy w uruchomienie nowej inwestycji jest znaczący. Jednym z najważniejszych zadań ABB był projekt, dostawa i uruchomienie stacji przekształtnikowej (konwerterowej) prądu stałego typu back-to-back w mieście Olita na Litwie, która umożliwiła połączenie litewskiego systemu elektroenergetycznego o napięciu 330 kV z polskim o napięciu 400 kV. Napowietrzną linią prądu przemiennego (AC) 400 kV o długości 163 km, łączącą stację HVDC na Litwie ze stacją Ełk w Polsce, popłynął już prąd.

Technologię HVDC, która została wykorzystana w tym rozwiązaniu, ABB opracowała ponad 60 lat temu. Największą zaletą tej technologii są niższe straty energii podczas przesyłu niż w przypadku tradycyjnych rozwiązań dla prądu przemiennego. To również wymaga zastosowania mniejszej liczby linii przesyłowych, a co za tym idzie – mniejszej przestrzeni do realizacji inwestycji. HVDC pozwala w dowolnym momencie regulować przepływ energii elektrycznej zarówno co do napięcia, jak i kierunku (to z kolei może rozwiązać problem wahań przepływu prądu). W przypadku połączenia LitPol zastosowana technologia zawiera również wiodący na rynku system sterowania i zabezpieczeń MACH (Modular Advanced Control for HVDC). W pełni skomputeryzowany system został zaprojektowany tak, aby zapewnić technologii HVDC pełną sterowalność i działać 24 godziny na dobę przez ponad 30 lat.

Stacja przekształtnikowa prądu stałego ABB w pobliżu miasta Olita (Alytus) na Litwie

ABB była odpowiedzialna również za modernizację i rozbudowę stacji elektroenergetycznej Ostrołęka na potrzeby nowej, dwutorowej linii 400 kV Narew-Ostrołęka. Inwestycja obejmowała m.in. rozbudowę stacji 220/110 kV o rozdzielnicę na napięcie 400 kV w technologii GIS.

 – Gdybyśmy przy rozbudowie stacji w Ostrołęce wykorzystali technologie tradycyjne, inwestycja zajęłaby około 20 000 m² – mówi Paweł Fukiet, dyrektor sprzedaży krajowej produktów WN ABB w Polsce. – Jednak dzięki technologii GIS cała stacja zajmuje zaledwie 500 m².

Z kolei na stacjach Ostrołęka, Ołtarzew, Siedlce-Ujrzanów i Ełk, czyli najważniejszych stacjach elektroenergetycznych, które zasilają połączenie Polska-Litwa, zainstalowano siedem autotransformatorów mocy. Wyprodukowane w fabryce ABB w Łodzi urządzenia charakteryzują się niskim poziomem hałasu i strat obciążeniowych.

 – LitPol Link to wielowymiarowe korzyści w skali Europy, ale musimy pamiętać o bardzo istotnym znaczeniu tego połączenia dla Polski – mówi Robert Szejn, kierownik obszaru sprzedaży w Lokalnej Jednostce Biznesu Transformatorów ABB. – Dzięki tej linii oraz stacjom transformatorowym na terenie północno-wschodniej Polski znacznie wzrosło bezpieczeństwo energetyczne regionu. Odczują to mieszkańcy m.in. dzięki poprawie jakości dostaw prądu i zmniejszeniu awaryjności sieci elektrycznej.

Połączenie LitPol Link jest częścią inicjatywy Unii Europejskiej pod nazwą Pierścień Bałtycki (Baltic Ring). Ma ona na celu połączenie sieci energetycznych dziewięciu krajów basenu Morza Bałtyckiego, tj.: Litwy, Polski, Niemiec, Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Estonii oraz Łotwy. LitPol Link to ostatnie ogniwo dopełniające tę bałtycką sieć. Pozwala na transgraniczny handel energią, ale przede wszystkim wzmacnia i zabezpiecza dostawy prądu w regionie poprzez udostępnienie nowych, transgranicznych źródeł.

Integracja różnych źródeł energii z poszczególnych krajów niesie za sobą szereg korzyści dla całego regionu. W sytuacjach, gdy jedno ze źródeł jest niewystarczające lub zbyt drogie, więcej energii może zostać wygenerowane i dzielone ze źródeł mających większe możliwości. A najwyższe zapotrzebowanie w poszczególnych krajach może zostać zaspokojone poprzez dostarczenie energii z Pierścienia Bałtyckiego. 

Źródło: ABB