Ostatnia szansa na korekty w dokumentacji przetargowej na białe certyfikaty

fot. CBE Polska

27 grudnia 2013 r. Urząd Regulacji Energetyki (URE) ogłosił kolejny przetarg na wybór przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, za które można uzyskać świadectwa efektywności energetycznej, tzw. białe certyfikaty. Przetarg zostanie przeprowadzony oddzielnie dla trzech kategorii: zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych, zwiększenia oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych oraz zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji.

Jak podkreśla URE, formuła przetargowa przyjęta dla systemu białych certyfikatów ma na celu stymulowanie zachowań energooszczędnych w drodze wyboru projektów przewidujących rozwiązania najbardziej efektywne, tj. takie, które pozwalają uzyskać największą oszczędność energii przy najniższym poziomie wsparcia bezpośredniego. Na oferty Urząd Regulacji Energetyki czeka do dnia 27 stycznia bowiem zgodnie z obowiązującymi przepisami oferty przetargowe będzie można składać w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia o przeprowadzeniu przetargu w siedzibie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Warunkiem uczestnictwa w przetargu jest złożenie oferty w miejscu, formie oraz terminie określonym w ogłoszeniu o przetargu oraz zachowanie zgodności oferty z wymaganiami wynikającymi z przepisów prawa. W przetargu może uczestniczyć podmiot, który przedłoży Prezesowi URE prawidłowo wypełnioną deklarację przetargową wraz z audytem efektywności energetycznej sporządzonym dla przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej określonych w tej deklaracji.

By po raz ostatni zweryfikować dokumentację przetargową i rozwiać wszelkie wątpliwości związane z ofertą przed terminem jej złożenia, 21 stycznia br. w warszawskim hotelu Marriott odbyła się ósma edycja specjalistycznych warsztatów związanych z tematyką nowych systemów wsparcia: "Białe certyfikaty w świetle rozstrzygnięcia przetargu. Doświadczenia praktyczne". Wydarzenie poprowadzone zostało przez dr Zdzisława Murasa i Marka Zawiskę oraz Katarzynę Dziamarę-Rzucidło i Magdalenę Dembińską z firmy PwC, która była Partnerem warsztatów. Szkolenie było kontynuacją przed-przetargowego spotkania z branż zorganizowanego dwa miesiące wcześniej. Poniżej prezentujemy relację części poprowadzonej przez reprezentantki PwC.

Katarzyna Dziamara-Rzucidło, Dyrektor w Zespole ds. sektora publicznego PwC przybliżyła uczestnikom podstawowe możliwości pozyskiwania funduszy w wyniku zwiększania efektywności energetycznej. Oprócz krótko- i średnioterminowych celów przedsiębiorcy powinni pamiętać również o celach długoterminowych. Celem krótkoterminowym jest uzyskanie korzyści finansowych z już zrealizowanych inwestycji efektywnościowych lub zdefiniowania nowych inwestycji (w tym zaplanowanie ich sfinansowania) poprzez wygranie przetargu i pozyskanie Białych Certyfikatów. Do celów średnioterminowych zaliczyć można korzystanie z obecnie dostępnych sposobów pozyskania finansowania takich jak bieżące finansowanie z NFOŚiGW.

Zdaniem Dziamary-Rzucidło, celem długoterminowym powinno być projektowanie strategii i działań efektywnościowych (oraz ich finansowanie) zgodnie z kryteriami Nowej Perspektywy Finansowej 2014-2020. Zdaniem ekspertki w nadchodzącym okresie kluczowe będzie horyzontalne podejście do ujęcia rozwiązań niskoemisyjnych z naciskiem na zwiększenie efektywności energetycznej.

Reprezentantka PwC stwierdziła, że osiągnięcie właściwych wskaźników oraz ich przekraczanie będzie miało bezpośredni wpływ na wielkość dofinansowania. Finansowanie będzie miało formy dotacyjne, zwrotne oraz obligacji projektowych (w zakresie Connecting Europe Facility). Inwestycje obejmujące efektywność energetyczną mają być objęte dużo mniejszymi restrykcjami w zakresie dopuszczalnej pomocy publicznej, a o wysokości udzielonej pomocy publicznej (wartości dofinansowania) będzie decydować jakość projektu.

W perspektywie finansowej UE w latach 2014-2020 istotne znaczenie dla przedsiębiorców będą miały m.in.: na poziomie Unii fundusze strukturalne UE zarządzane bezpośrednio na poziomie KE (direct management), w tym programy ramowe 2014-2020 oraz fundusze strukturalne UE zarządzane na poziomie krajowym (shared management), w tym krajowe Programy Operacyjne 2014-2020, a także fundusze strukturalne UE zarządzane na poziomie regionalnym (shared management), w tym Regionalne Programy Operacyjne 2014-2020.

Wśród możliwych źródeł współfinansowania projektów w perspektywie 2014-2020 wyróżnić można: Programy Ramowe UE, w tym Horyzont 2020 w ramach obszaru bezpieczna, ekologiczna i efektywna energia; Connecting Europe Facility (CEF), w tym transport, sieci energetyczne i cyfrowe; inne narzędzia jak np. ELENA, czyli program  KE i EBI obejmujący pomoc techniczną projektów z zakresu efektywności energetycznej i OZE; oraz Krajowe, Regionalne i Makroregionalne Programy Operacyjne dotyczące gospodarki niskoemisyjnej, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego. W perspektywie finansowej UE 2014-2020 do możliwych źródeł wsparcia projektów  z funduszy strukturalnych UE w Polsce będą należały dotacje oraz Instrumenty Finansowe, które będzie można łączyć z innymi formami wsparcia. Przedstawicielka PwC poinformowała, że maksymalne współfinansowanie projektów z funduszy strukturalnych UE w perspektywie 2014-2020 prawdopodobnie wyniesie do ok. 50%, średnio 70% beneficjentów powinny stanowić MŚP.

Nowa perspektywa finansowa UE oznacza większą warunkowość możliwego do uzyskania wsparcia i konieczność realizacji unijnych strategii oraz dyrektyw

Dla projektów dodatkowe znaczenie będzie miał pakiet klimatyczno-energetyczny, w tym m.in. (1) 2012/27/UE – Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej i zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, (2) 2010/31/WE – Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków w części nie wyłączonej przez dyrektywę 2012/27/UE, (3) 2009/28/WE – Dyrektywa w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych – OZE i (4) 2006/32/WE – Dyrektywa w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. Z kolei na poziomie krajowym Polityka energetyczna Polski do 2030 roku przyjęta przez Radę Ministrów w uchwale nr 202/2009 oraz  Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski z 2011 roku.

Dziamara-Rzucidło stwierdziła, że dla finansowania gazowej kogeneracji i bloków energetycznych bardzo istotne będzie wykazanie, że firma podjęła decyzję zrealizować inwestycję trudniejszą, bardziej efektywną energetycznie, niż wynika z analizy rynkowej opłacalności danej inwestycji. Ponadto ekspertka, że w ramach NPF 2014-2020 kluczowe mogą być również technologie magazynowania energii, jeżeli wesprą systemy efektywności energetycznej np. inteligentnego zarządzania energią. Ważną rolę mogą odegrać również technologie wychwytywania i składowania CO₂ oraz działania przyczyniające się do poprawy efektywności energetycznej urządzeń i instalacji, zwłaszcza przy przeprowadzonych analizach kosztów i korzyści (cost-benefit analysis). Reprezentantka PwC zasygnalizowała również, że nie należy zapominać o szkoleniach w zakresie inwestycji i audytów energetycznych, gdyż projekt powinien rozpoczynać się, być monitorowany oraz ewalowany ex-post na bazie tego samego wskaźnika i tą samą metodą – audytem efektywności energetycznej. Ponadto przedsiębiorcy powinni inwestować w badania nad technologią energooszczędną, gdyż wszelkie uzasadnione działania z zakresu eko-innowacji będą mile widziane, podobnie działania prowadzące do podniesienia jakości działań w zakresie efektywności energetycznej, w szczególności zintegrowane działania zarządzania energią (integracja działań twardych i miękkich). Wśród elementów filozofii finansowania należy wyróżnić jeszcze projekty PPP w formie hybrydowej, gdyż 1 EUR ma generować maksymalną dźwignię finansową.

Magdalena Dembińska, Ekspert w Zespole ds. zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu PwC przypomina, że – abstrahując od poprawności dokumentacji –  przetarg wygrywają podmioty, które zadeklarowały wartość efektu energetycznego (ω), zawierający się w przedziale: (t x ω_śr ; ω_max), gdzie t – to współczynnik akceptacji ofert określany przez MG, ω_max – oznacza najwyższą zadeklarowaną w danym przetargu wartość efektu energetycznego, a ω_śr – średnią wartość efektu energetycznego – jako średnią zadeklarowanych w danym przetargu wartości efektów energetycznych ważoną ilością energii zaoszczędzonej w wyniku realizacji zgłoszonego do przetargu, danego przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej, w łącznej ilości energii zaoszczędzonej przez wszystkie zgłoszone do przetargu przedsięwzięcia.

Co możemy osiągnąć ustalając odpowiedni współczynnik Omega?

Dembińska stwierdziła, że warto ocenić opłacalności przedsięwzięć i dokonać ich priorytetyzacji, gdyż bardziej realny efekt oszczędnościowy przedsięwzięcia (przynoszący oszczędności więcej niż przez 1 rok), to większa wartość świadectwa, ale mniejsza pewność uzyskania BC, a pewność, że oferta znajdzie się powyżej wskaźnika akceptacji ofert t x ω_śr rośnie, gdy maleje wartość świadectwa. Reprezentantka PwC dalszą część swojego wystąpienia poświęciła na ćwiczenia polegające na odpowiedzeniu na pytanie „co mogłoby się zdarzyć, gdyby” wirtualne przedsięwzięcia, przy różnych wartościach i okresach oszczędności obrały określone współczynniki omega. Część warsztatów prowadzoną przez PwC zwieńczyła dyskusja dotycząca trudności interpretacyjnych związanych z współczynnikiem omega i ich konsekwencji, zwłaszcza w przypadku ułamkowych omeg przy wieloletnich oszczędnościach.

Artykuł powstał w oparciu o materiały i prelekcje z warsztatów Białe certyfikaty w świetle rozstrzygnięcia przetargu. Doświadczenia praktyczne.

Kamil Szkup, CBE Polska