Rekordowa pula środków na magazyny energii, sieci na potrzeby stacji ładowania, bezemisyjne ciężarówki oraz biogazownie z Funduszu Modernizacyjnego dla Polski

fot. TAURON

Przygotowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) programy pomocowe o łącznym budżecie 10 mld zł uzyskały akceptację Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI): 

• Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej – budżet ponad 4 mld zł;
• Budowa/ rozbudowa sieci elektroenergetycznych na potrzeby ogólnodostępnych stacji ładowania dużych mocy – budżet 2 mld zł;
• Wsparcie zakupu lub leasingu pojazdów zeroemisyjnych kategorii N2 i N3 – budżet wsparcia 2 mld zł;
• Energia dla wsi – zwiększenie budżetu o 2 mld zł.

 – To największa transza środków, jaką zatwierdził nam dotychczas Europejski Bank Inwestycyjny. Fundusze, które otrzymujemy ze sprzedaży praw do emisji dwutlenku węgla, przeznaczamy na zieloną transformację w Polsce, w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Nowe programy przeszły konsultacje, działamy w sposób transparentny i wsłuchujemy się w głosy naszych interesariuszy.  Naszą misją jest wydawanie tych środków w sposób efektywny, by przyniosły jak największy efekt ekonomiczny i ekologiczny, z korzyścią dla całego społeczeństwa – powiedziała prezeska NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak.

Ponad 4 mld zł na magazyny energii

Celem programu Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej jest poprawa stabilności pracy Krajowej Sieci Energetycznej (KSE) oraz bezpieczeństwa energetycznego kraju. Pomoc kierowana jest do przedsiębiorców, w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem podmiotów sektora finansowego.

Z programu przedsiębiorcy będą mogli otrzymać dofinansowanie do budowy magazynów energii elektrycznej o mocy nie mniejszej niż 2 MW oraz pojemności nie mniejszej niż 4 MWh, przyłączonych do sieci dystrybucyjnej i przesyłowej na wszystkich poziomach napięcia. Dofinansowanie przewidziano w formie dotacyjnej od 45 proc. do 65 proc. całkowitych kosztów inwestycji - w zależności od wielkości podmiotu ubiegającego się o wsparcie. Pożyczki mogą wynieść do 100 proc. kosztów kwalifikowanych. 

Polska zgłosiła do notyfikacji Komisji Europejskiej program pomocy, za pomocą którego zamierza wspierać nowo powstające magazyny energii elektrycznej.  Komisja 3 października zatwierdziła ten program. Warunki pomocy zostaną zawarte w dwóch rozporządzeniach Ministra Klimatu i Środowiska dotyczące odpowiednio środków pochodzących z Funduszu Modernizacyjnego i Krajowego Planu Odbudowy (projekty są w trakcie prac legislacyjnych). Rozporządzenia te będą stanowiły krajową podstawę prawną udzielenia pomocy publicznej i uruchomienia przez NFOŚiGW programu priorytetowego oraz naboru wniosków o dofinansowanie.

2 mld zł na rozbudowę sieci elektroenergetycznej na potrzeby stacji ładowania dużych mocy

Program Budowa/rozbudowa sieci elektroenergetycznych na potrzeby ogólnodostępnych stacji ładowania dużych mocy będzie wspierał rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby budowy ogólnodostępnych stacji ładownia dużych mocy. Stacje musza być zlokalizowane wzdłuż sieci bazowej TEN-T, przy centrach logistycznych, bazach eksploatacyjnych, terminalach intermodalnych, MOP na sieci bazowej rozszerzonej lub kompleksowej TEN-T. Celem programu jest zmniejszenie liczby pojazdów emitujących CO2, a tym samym poprawa jakość powietrza. Dofinansowanie zaprojektowano w formie dotacyjnej w wysokości do 100 proc. kosztów kwalifikowanych. Beneficjentami będą mogli być Operatorzy systemu dystrybucyjnego (OSD) elektroenergetycznego w rozumieniu art. 3 pkt 25 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (t. j.: Dz.U. z 2024 r. poz. 266).

2 mld zł na zeroemisyjne ciężarówki

Celem programu Wsparcie zakupu lub leasingu pojazdów zeroemisyjnych kategorii N2 i N3 jest uniknięcie emisji zanieczyszczeń powietrza, poprzez dofinansowanie inwestycji polegających na obniżeniu zużycia paliw emisyjnych w transporcie. W ramach tej inicjatywy wspierany będzie zakupu lub leasing ciężarowych pojazdów zeroemisyjnych.

Beneficjentami programu będą mogli być przedsiębiorcy - w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Wysokość dotacji uzależniona będzie od rodzaju podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie, kategorii pojazdu oraz wysokości dopuszczalnej pomocy publicznej.  Przewidziano dofinansowanie do 400 tys. zł  dla pojazdów zeroemisyjnych kategorii N2 (o masie całkowitej od 3,5 t do 12 t) oraz maksymalnie do 750 tys. zł dla pojazdów kategorii N3 (o masie całkowitej powyżej 12 t). Dotacja może wynieść nie więcej niż 30-60 proc. kosztów kwalifikowanych w obu kategoriach.  Przy obliczaniu ostatecznej wysokości wsparcia brane będą pod uwagę zapisy dotyczące pomocy publicznej.

Dodatkowe 2 mld zł na OZE i magazyny energii na wsi

Energia dla Wsi to kontynuacja istniejącego już programu, z planowanym zwiększeniem budżetu do 3 mld zł, w tym 1 mld zł dla zwrotnych form dofinansowania oraz 2 miliardy zł dla dotacji. Beneficjentem programu mogą być, jak dotychczas rolnicy oraz spółdzielnie energetyczne (także powstające) lub jej członkowie. Dofinansowanie jest przyznawane na instalacje OZE wraz z magazynami energii zlokalizowanymi na terenie gmin wiejskich i wiejsko-miejskich. Intensywność pomocy uzależniona jest m.in. od rodzaju podmiotu ubiegającego się o wsparcie, rodzaju instalacji OZE i jej mocy.

Dodatkowo NFOŚiGW otrzymał zgodę na kolejne zaliczki środków dla już funkcjonujących programów:

• Rozwój kogeneracji w oparciu o biogaz komunalny;
• Przemysł energochłonny – poprawa efektywności energetycznej;
• Przemysł energochłonny – OZE;
• Wykorzystanie paliw alternatywnych na cele energetyczne.

Łącznie kwota zaliczek to ponad 2,9 mld zł.

Fundusz Modernizacyjny to instrument finansowy zasilony środkami ze sprzedaży 4,5 proc. ogólnej puli uprawnień do emisji CO2 w ramach unijnego systemu handlu emisjami EU-ETS. Sprzedaż tych uprawnień jest dokonywana w półrocznych transzach przez Europejski Bank Inwestycyjny. Pieniądze te wspierają modernizację systemu energetycznego, poprawę efektywności energetycznej i zeroemisyjny transport w Polsce i 12 innych krajach Unii Europejskiej. Szacuje się, że do Polski z Funduszu Modernizacyjnego w latach 2021-30 może trafić ok. 60 mld zł. Zgodnie z ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, funkcję Krajowego Operatora Funduszu Modernizacyjnego pełni NFOŚiGW.