Startuje produkcja i sprzedaż polskiego grafenu

fot. University of Exeter/CC/Flickr

Należąca do Agencji Rozwoju Przemysłu spółka Nano Carbon, której strategicznym partnerem jest Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych (ITME), oficjalnie uruchomiła produkcję grafenu oraz jego sprzedaż internetową. Zrealizowane przedsięwzięcie jest pierwszą w Polsce udaną próbą komercjalizacji grafenu, wykorzystującą dorobek polskiej placówki naukowej. Produkcja grafenu dla potrzeb sektora badawczo-rozwojowego, pozwoli zintensyfikować prace nad jego zastosowaniem w różnych dziedzinach gospodarki. Jest to pierwszy etap budowy Centrum Grafenowego bazującego na globalnej pozycji ITME, integrującego działania w obszarze badań naukowych, kształcenia kadr oraz transferu technologii.

Start internetowego kanału sprzedaży grafenu w formule sklepu internetowego grapheneshop.pl stał się możliwy po osiągnięciu przez Nano Carbon zdolności wytwarzania grafenu w zestandaryzowanym procesie i jego seryjnej produkcji na podłożach z miedzi i węglika krzemu. To wydarzenie jest ukoronowaniem pierwszej fazy komercjalizacji badań nad grafenem zainicjowanej 2 lata temu przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A.

 – Cieszę się, że potrafiliśmy w Polsce rozwinąć i wdrożyć najnowocześniejszą technologię opartą na polskim patencie. ARP S.A. skutecznie wspiera rozwój innowacyjnej gospodarki, czego najlepszym dowodem jest dzisiejsze uruchomienie sprzedaży grafenu oznaczające de facto wejście spółki portfela Agencji do pierwszej ligi produktów Hi-Tech – powiedział Wojciech Dąbrowski, prezes ARP S.A.

Agencja Rozwoju Przemysłu podjęła się komercjalizacji grafenu w 2011 r. bazując na ścisłej współpracy z Instytutem Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie (ITME). Powołano wtedy spółkę celową Nano Carbon, której głównym zadaniem było zidentyfikowanie i komercyjne wykorzystanie technologii wykorzystujących grafen. Zakupiono także dla potrzeb ITME specjalizowaną aparaturę badawczą. W chwili obecnej, przy wykorzystaniu infrastruktury ITME produkowany jest grafen na miedzi i węgliku krzemu o bardzo wysokiej jakości, predestynowany tym samym do zastosowań w elektronice. Uruchomiony został projekt inwestycyjny, który pozwoli na wytwarzanie w pierwszym kwartale 2014 r. arkuszy grafenu na folii Cu o wymiarach 300x300mm przy utrzymaniu dotychczasowej jakości. Równolegle Nano Carbon uruchamia internetowy kanał sprzedaży, który pozwoli na zarządzanie zamówieniami i dostosowanie produkcji do potrzeb konkretnych jednostek badawczo-rozwojowych działających w Polsce i na świecie.

 – Wykorzystanie grafenu obejmuje praktycznie wszystkie dziedziny życia. To materiał sto razy bardziej wytrzymały od stali, jest jednocześnie elastyczny i rozciągliwy, jest hydrofobowy, ma właściwości bakteriobójcze, jest przezroczysty, przewodzi elektryczność lepiej niż miedź czy srebro, transferuje elektrony sto razy szybciej niż krzem – dodaje prezes ARP.

Polski grafen charakteryzuje się najwyższą, możliwą do udokumentowania jakością wynikającą z opanowania unikalnych technologii jego wytwarzania oraz stosowanych podłoży. Od 2006 r. nad wytwarzaniem grafenu metodą epitaksji (na węgliku krzemu oraz podłożach metalicznych) pracuje zespół dr. Włodzimierza Strupińskiego z warszawskiego Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych. W 2011 r. polscy naukowcy z ITME wynaleźli nowatorską metodę wytwarzania warstw grafenu na podłożu z węglika krzemu. Od 2011 r. polska metoda hodowania grafenu na węgliku krzemu objęta jest międzynarodowym patentem.

 – Biorąc pod uwagę, iż w dziedzinie wytwarzania i stosowania grafenu przybywa rocznie kilkaset patentów o charakterze międzynarodowym, konieczne jest uruchomienie szybkich ścieżek podejmowania decyzji finansowych przez stosowne instytucje administracji, ale też i przedsiębiorstw, zwłaszcza skarbu państwa. Tylko wtedy zdobyta dzięki ITME pozycja może zostać utrzymana – powiedział Zygmunt Łuczyński, Dyrektor ITME.

Zygmunt Łuczyński podkreśla, że jesteśmy świadkami wydarzenia bez precedensu, bowiem chodzi o sprzedaż komercyjną produktu zaledwie po trzech latach od nagrody Nobla za prace nad nim. Łuczyński ostrzegł, że w Polsce miały miejsce przypadki, kiedy jakiś program naukowy bardzo dobrze się rozwijał, ale po jakimś czasie osoby odpowiedzialne za przyznawanie środków kierowały pieniądze na inne projekty.

Szef ITME powiedział, że nie można zagwarantować, że grafen będzie tematyką wiodącą w polskiej gospodarce (...), natomiast pewne jest, że jeżeli projekt nie będzie się rozwijał, to grupa kilkudziesięciu naukowców, specjalistów w dziedzinie grafenu, na których wydano już dużo pieniędzy, znajdzie sobie pracę gdzie indziej.

Uruchomienie przez Nano Carbon, we współpracy z ITME, produkcji i internetowego kanału sprzedaży grafenu to wymierny sukces spółki grupy ARP S.A., wprowadzający ją do elitarnego grona światowych graczy rynku high-tech. Plany działania zakładają rozpoczęcie produkcji i sprzedaży szerokiej gamy produktów grafenowych oraz alianse strategiczne z globalnymi partnerami – współpracę w sprzedaży produktów oraz licencji technologicznych.

Jednym z kierunków komercjalizacji grafenu podjętych przez  ITME, Nano Carbon oraz Zakłady Azotowe w Tarnowie Mościcach jest opracowanie i wprowadzenia na rynek grafenu płatkowego - wytwarzanego na drodze przetwarzania grafitu - oraz tworzyw konstrukcyjnych nowej generacji bazujących na jego wykorzystaniu.

Kluczowym czynnikiem wspierającym szanse rozwoju Nano Carbonu jest wysoka międzynarodowa pozycja ITME. W październiku 2013 r. wystartował Program Graphene Flagship (GF), będący inicjatywą UE w zakresie finansowania badań nad grafenem, dla którego przeznaczony został w horyzoncie 10 lat budżetw wysokości 1 mld euro. Do kierownictwa Programu GF wybrany został jako przedstawiciel ITME dr W. Strupiński.

 – Potrafiliśmy spiąć potęgę wynalazku, energię finansistów i pomoc państwa. To historyczne i polskie osiągnięcie – powiedział premier Donald Tusk podczas środowej uroczystości z okazji rozpoczęcia produkcji polskiego grafenu. Premier podkreślił, że tak szybkie rozpoczęcie produkcji grafenu jest czymś w rodzaju pilotażu dla innych tego typu przedsięwzięć.

 – Posiadamy infrastrukturę, posiadamy produkt, (...), potrafimy go wytwarzać w konkurencyjnej cenie (...), ale to nie wystarczy dla utrzymania się w przyszłości. Potrzeba silnych i elastycznych działań, trzeba wykorzystywać wszelkie szanse, jakie przed nami stoją – powiedział Dąbrowski i zapowiedział budowę Centrum Grafenowego. Wskazał, że została zamówiona maszyna, która w pierwszym kwartale 2014 r. zostanie zainstalowana i rozpocznie produkcję grafenu wysokiej jakości na miedzi.

 – Ta maszyna i nasza wiedza pozwoli na wytworzenie grafenu o rozmiarach 30x30cm. Jeszcze niedawno marzyliśmy o grafenie wielkości paznokci. Tymczasem na 2016 r. planowane jest wytwarzanie wielkoformatowej produkcji grafenu na węgliku krzemu – zaznaczył prezes ARP.

Grafen to nietypowy materiał, określany mianem 2D. Jest to pojedyncza warstwa atomów węgla, która wykazuje niespotykane właściwości mechanicznie i fizyczne. Grafen charakteryzuje się niskim ciężarem właściwym, dużą elastycznością i wytrzymałością, wysokim przewodnictwem elektrycznym i cieplnym. Grafen został wynaleziony w 2004 roku przez rosyjsko-brytyjską grupę fizyków.

Źródło: ARP, www.naukawpolsce.pap.pl