Rozwój oświetlenia LED przyczynia się do istotnych przemian w branży oświetleniowej. Diody LED umożliwiają uzyskanie bogatej palety barw i dynamicznych efektów świetlnych, którym oświetlenie tradycyjne nie jest w stanie dorównać pod względem projektu wystroju i kreowania atmosfery. Dzięki miniaturowym rozmiarom i niewielkiemu promieniowaniu cieplnemu można je instalować niemal w każdym miejscu. Ponieważ są to urządzenia cyfrowe, można je programować, co daje nieograniczone możliwości wykorzystania i optymalnego sterowania oświetleniem. Są także bardzo trwałe i na dłuższą metę przynoszą znaczne oszczędności w kosztach zużycia energii oraz konserwacji, co decyduje o ich potencjalnej efektywności.
Niniejsza publikacja ma na celu rozwiązanie tego problemu poprzez wprowadzenie uniwersalnej listy parametrów jakościowych, które zostały niedawno opisane w dwóch dokumentach IEC/PAS. Dla użytkownika opraw LED ważne jest, by podczas weryfikacji informacji podawanych przez producenta stosować ten sam zestaw standardowych, a więc porównywalnych kryteriów jakości. Użytkownicy opraw LED powinni zawsze zwracać się o podanie specyfikacji dla opraw LED, według parametrów mierzonych zgodnie z nowymi publikacjami IEC/PAS.
Istnieją trzy elementy podlegające standaryzacji: definicje techniczne, metody pomiarowe oraz wartości graniczne. Dokumenty IEC/PAS zawierające wymagania sprawności podają definicję parametrów jakościowych oraz sposób ich pomiaru. Pozwala to wszystkim zainteresowanym stronom dokonywać oceny porównawczej parametrów deklarowanych przez oferentów, w oparciu o jednolitą bazę. Tylko w ten sposób jakość produktów może być wiarygodnie oceniona, a korzyści oferowane użytkownikom, specyfikatorom, projektantom rzeczywiście osiągnięte.
IEC opublikowała ostatnio dwie powszechnie dostępne specyfikacje PAS (Public Available Specification), zawierające wymagania w zakresie sprawności:
Oba dokumenty opracowano jednocześnie, by zapewnić jak największą zgodność definicji parametrów jakościowych oraz metod pomiarowych. Metody pomiarów są, w miarę możliwości, definiowane w publikacji IEC/PAS dla modułów LED. Ponadto po spełnieniu określonych warunków norma dla opraw IEC/PAS 62722 dopuszcza stosowanie modułów zgodnych z IEC/PAS, co ma na celu zmniejszenie liczby testów opraw LED.
Trwałość opraw LED jest w większości przypadków dużo wyższa niż wskazują na to wyniki testów. W konsekwencji weryfikacja trwałości podanej przez producenta nie może być wykonana w sposób wystarczająco pewny. Dlatego weryfikacja trwałości deklarowanej przez producenta powyżej 25% jej wartości (do 6 tys. godzin pracy) nie została uwzględniona w żadnej publikacji IEC/PAS. W celu potwierdzenia deklarowanej trwałości niezbędna jest ekstrapolacja danych pomiarowych. Ogólna metoda ekstrapolacji danych pomiarowych poza ramy trwania testów jest obecnie w opracowaniu.
Obie publikacje IEC/PAS dotyczące wymogów sprawności podają:
Dzięki temu możliwe jest porównanie deklaracji producenta dotyczących początkowych wartości parametrów dla modułów i opraw LED. Należy pamiętać, że weryfikacja wartości deklarowanych przez producenta w zakresie trwałości nie jest uwzględniona. |
Publikacje IEC/PAS zalecają następującą listę parametrów jakości, które należy uwzględnić podczas weryfikacji parametrów deklarowanych przez producenta:
a) Wartość znamionowa mocy wejściowej
b) Wartość znamionowa strumienia świetlnego
c) Wydajność energetyczna oprawy LED
d) Rozkład światłości
e) Kod fotometryczny
f) Skorelowana temperatura barwowa (CCT)
g) Znamionowy współczynnik oddawania barwy (CRI)
h) Znamionowe wartości współrzędnych chromatyczności, zarówno początkowe jak i długookresowe
i) Kod wartości zachowania strumienia świetlnego
j) Trwałość znamionowa (w godz.) modułu LED i odpowiadająca mu znamionowa wartość zachowania strumienia świetlnego (Lx)
k) Odsetek uszkodzeń (Fy), odpowiadający trwałości znamionowej modułu LED w oprawie
l) Temperatura otoczenia (tq) dla danej oprawy
Poniżej przedstawiono krótkie opisy poszczególnych parametrów jakościowych:
a) Znamionowa moc wejściowa
Znamionowa moc wejściowa stanowi ilość energii pochłanianą przez oprawę, w tym jej zasilacz. Jest wyrażana w watach.
b) Znamionowa wartość strumienia świetlnego
Odpowiada ilości światła emitowanego przez oprawę, wyraŜonej w lumenach (jednostka miary strumienia świetlnego).
c) Wydajność energetyczna oprawy LED
Jest to zmierzona początkowa wartość strumienia świetlnego, podzielona przez zmierzoną początkową moc wejściową danej oprawy LED. Jest wyraŜana w lumenach na wat.
d) Rozkład światłości
Rozkład strumienia świetlnego w przestrzeni, przedstawiony graficznie za pomocą krzywej światłości, zwykle na wykresie biegunowym, prezentującym natęŜenie strumienia świetlnego w funkcji kąta jego padania. WyraŜany jest w cd = lm × sr-1.
e) Kod fotometryczny
Sześciocyfrowy kod podający ważne parametry związane z jakością światła: CRI, CCT, współrzędne chromatyczności oraz strumień świetlny.
f) Znamionowy współczynnik oddawania barwy (CRI)
Oddawanie barwy przez moduł LED wytwarzający światło białe odpowiada wraŜeniu barwy przedmiotów w porównaniu z wraŜeniem barwy tych przedmiotów oświetlonych przez iluminant odniesienia.
g) Skorelowana temperatura barwowa (CCT)
Temperatura barwowa modułu LED wytwarzającego światło białe jest określana poprzez porównanie światła emitowanego przez moduł LED ze światłem emitowanym przez ciało doskonale czarne w danej temperaturze. Jest wyraŜana w kelwinach.
h) Znamionowe wartości współrzędnych chromatyczności, zarówno początkowe jak i długookresowe
Współrzędne chromatyczności modułu LED wyraŜane są w postaci dwóch wartości pomiarowych – chromatyczności początkowej oraz długookresowej.
i) Kod zachowania strumienia świetlnego
Pomierzona początkowa wartość strumienia świetlnego jest traktowana jako wartość 100% i wykorzystywana jako punkt odniesienia dla trwałości modułu LED. Długookresowa wartość strumienia świetlnego jest mierzona przy 25% trwałości znamionowej, do maksimum 6 tys. godzin, i wyraŜana jako procent wartości wyjściowej. Wartość długookresowa stanowi kod zachowania świetlnego (patrz tab. 3).
j) Znamionowa trwałość modułu LED i odpowiadająca jej znamionowa wartość zachowania strumienia świetlnego (Lx)
Okres, w którym testowana grupa modułów LED daje strumień świetlny większy od deklarowanego procentu (x) początkowej wartości strumienia świetlnego, podawany zawsze wraz z odsetkiem uszkodzeń. WyraŜany w godzinach.
k) Współczynnik uszkodzeń (Fy), odpowiadający znamionowej trwałości modułu LED w oprawie
Jest to odsetek (y) uszkodzonych modułów LED tego samego typu i dla danej trwałości znamionowej. Wskaźnik ten łączy wpływ wszystkich komponentów danego modułu, w tym elementów mechanicznych, na ilość wytwarzanego światła. Dioda LED moŜe wytwarzać mniej światła w porównaniu z deklarowaną wartością lub nie świecić w ogóle.
l) Temperatura otoczenia (tq) dla oprawy
Temperatura otoczenia w pobliżu oprawy, związana z podaną dla niej sprawnością. Dla danej deklarowanej wartości sprawności temperatura otoczenia (tq) jest wartością stałą. Możliwe jest określenie deklaracji sprawności przy różnych wartościach temperatury otoczenia. Temperatura otoczenia wyrażana jest w stopniach Celsjusza.
Należy pamiętać, że wartość tq powinna pozostawać w zgodności z rzeczywistym zastosowaniem oprawy LED.
Podczas oceny deklarowanych wartości sprawności opraw LED pochodzących od różnych producentów istotne jest by:
Producenci opraw LED powinni publikować specyfikacje produktów, które pozostają w zgodności z wymogami sprawności IEC/PAS.
W następnej części przyjrzymy się bliżej bardziej złożonym parametrom jakościowym, wyjaśnimy związki między nimi oraz ich znaczenie.
|
REKLAMA |
REKLAMA |