Małe, a jednak czujne

Otwarte drzwi i okna pod nieobecność domowników, kluczyki w stacyjkach samochodów, rowery pod domem, pomieszczenia gospodarcze, znacznie oddalone od posesji, bez absolutnie żadnych zabezpieczeń. Ciekawe gdzie? Są takie miejsca, ale niestety nie u nas.

Pole zatem do popisu dla mniej lub bardziej rozbudowanych systemów alarmowych po to, aby czuć się bezpiecznie w swoim domu. Wraz z rozwojem elektroniki, a w szczególności technologii mikroprocesorowej, w systemach alarmowych pojawiło się wiele interesujących rozwiązań. Jak zatem wybrać zakres ochrony i urządzenia systemu alarmowego? Takie pytanie z pewnością zadaje sobie niejedna osoba.

Zakupu i wdrożenia systemu alarmowego nie dokonuje się często. Stąd też inwestycja w tym zakresie powinna być wyjątkowo dobrze przemyślana. Przed wyborem jakiegokolwiek urządzenia, warto zapoznać się z kilkoma zagadnieniami, dotyczącymi techniki alarmowej.

A co to jest system alarmowy

Pomijając długie, teoretyczne wywody na temat definiowania systemów alarmowych, nazwijmy je zespołem urządzeń, które służą najczęściej do zabezpieczania danego obiektu przed włamaniem. Jako dodatkowy element alarmu, można przewidzieć system antynapadowy, przybierający czasami formę pilota lub ukrytego przycisku. W niektórych modelach klawiatur kodowych, przewiduje się funkcję wybierania kodu pod tzw. przymusem. Tym sposobem uruchamia się cichy alarm lub może być wezwana ochrona.

Drugą, nie mniej ważną grupę systemów alarmowych, stanowią technologie przeciwpożarowe. Bazują one najczęściej na optycznych czujnikach dymu, ognia oraz na przyciskach ręcznego powiadamiania. Niejednokrotnie w dużych obiektach, systemy przeciwpożarowe połączone są z komendą Państwowej Straży Pożarnej. Bardzo często systemem obejmuje się również ochronę p.poż., urządzenia nawiewowe i oddymiania, oświetlenie awaryjne czy też dźwiękowe systemy ostrzegania (DSO).

Co w systemie alarmowym piszczy

Jak generowany jest zatem sygnał alarmowy? Otóż, w tym celu zastosowanie znajdują sygnalizatory, stanowiące urządzenia akustyczne lub akustyczno-optyczne, które informują o zadziałaniu systemu alarmowego.

Kluczową rolę odgrywa również dalsze przekazywanie informacji, na przykład do firmy ochroniarskiej. Dane dotyczą między innymi informacji o załączeniu i wyłączeniu czuwania systemu. Wymiana danych może bazować na stacjonarnej linii telefonicznej. W nowoczesnych systemach alarmowych coraz częściej przekazywanie informacji jest oparte na modułach GSM, które działają używając sieci telefonii komórkowej.

Niektóre systemy alarmowe, bazują na wymianie informacji drogą radiową. Jednak w tym przypadku odległość do punktu, gdzie dane są wysyłane, nie może przekraczać kilkunastu kilometrów. W systemie alarmowym zastosowanie znajdują również nadajniki z pilotami, które umożliwiają załączenie lub wyłączenie czuwania, wyzwolenie opóźnienia na wejście do obiektu czy też wyzwolenie alarmu napadowego.

Z podręcznika projektanta

Detektory ruchu są najczęściej stosowanymi czujnikami w systemach alarmowych. Jednak żeby sprawę skomplikować, istnieje kilka rodzajów urządzeń tego typu. Podstawę w tym zakresie stanowią pasywne czujniki podczerwieni. Reagują one na zmianę promieniowania podczerwonego, które emitowane jest przez obiekty o temperaturze wyższej od otoczenia. Zwróćmy uwagę, że czujniki tego typu nie są wrażliwe na przedmioty nie emitujące ciepła lub emitujące go zbyt mało, na przykład w efekcie działania izolacji termicznej.

Producenci oferują modele detektorów ruchu, działające w oparciu o technologię mikrofalową. Zastosowanie znajduje tutaj zasada radaru dopplerowskiego. Fala elektromagnetyczna jest wysyłana a następnie odbija się, tworząc falę odbitą, po czym dochodzi do zmiany jej częstotliwości.

Dostępne są również czujniki ultradźwiękowe. Bazują one na falach akustycznych i reagują na ruch ośrodka. Wadą jest natomiast możliwość wystąpienia fałszywych alarmów, które wywołane są chociażby przepływem powietrza. Stąd też ten typ czujników stosowany jest najczęściej w samochodowych systemach alarmowych. W niektórych instalacjach alarmowych używa się kamer telewizji przemysłowej w połączeniu z czujnikami ruchu w obrazie.

Kolejną grupę czujników, używanych w systemach alarmowych, stanowią detektory działalności i wtargnięcia. Przykładem może być chociażby reagowanie na zbicie szyby. Również i w tym przypadku, aby sprawę skomplikować, w ramach czujników tego typu, wyróżnia się detektory akustyczne oraz inercyjne, nazywane także wibracyjnymi. Czujniki inercyjne reagują na występowanie drgań lub wstrząsów na powierzchni. Instalując natomiast czujniki akustyczne, zyskuje się reagowanie na dźwięki.

Ogień, ale tylko w kominku

Na rynku dostępne są również czujniki termiczne reagujące na ciepło, które wydzielane jest w trakcie spalania. Istotną zaletą czujników tego typu jest odporność na dym. Interesujące rozwiązanie stanowią czujniki półprzewodnikowe. Reagują one na substancje chemiczne, wchodzące w skład dymu. Producenci oferują również jonizacyjne czujniki dymu, nazywane także izotopowymi. Zakłada się bowiem, że nawet niewielka ilość substancji radioaktywnej jonizuje powietrze. Sygnał alarmowy jest uruchamiany w momencie, gdy cząsteczki dymu połączą się ze zjonizowanymi przez urządzenie cząsteczkami powietrza.

Próbując sklasyfikować czujniki przeznaczone do wykrywania pożaru możemy przyjąć również jako kryterium sposób identyfikacji alarmowanego czujnika. Stąd też w takim przypadku, czujniki dzieli się na konwencjonalne i adresowalne. Czujniki konwencjonalne łączone są równolegle. Alarm jest identyfikowany jako sygnał z dowolnego czujnika, który należy do danego obwodu. Nieco bardziej zaawansowane są czujniki adresowalne. W takim systemie poszczególne czujniki są wpinane do obwodu, ale przy założeniu, że każdy z nich identyfikowany jest z osobna. Tym sposobem może być precyzyjnie określone miejsce wystąpienia pożaru.

W systemie uwzględnić można także czujniki zalania. Najczęściej znajdują one zastosowanie w piwnicach czy też w łazienkach. Można powiedzieć, że czujniki tego typu są dobrym rozwiązaniem wszędzie tam, gdzie konieczna jest informacja o pojawieniu się wody. Zwróćmy uwagę, że para lub niewielkie krople wody nie powodują zadziałania czujnika.

Wykrywają gaz i czad

W naszym systemie alarmowym uwzględnić możemy również detektory gazów. Są to najczęściej czujniki półprzewodnikowe, które reagują na podwyższone stężenie określonego rodzaju gazu.

Często w systemach alarmowych przewiduje się czujniki czadu. Znajdują one zastosowanie w procesie związanym z ochroną pomieszczeń, które zagrożone są emisją tlenku węgla w powietrzu. Typowy czujnik, w sposób cykliczny (najczęściej co 15 s.), przeprowadza pomiar stężenia tlenku węgla. Jeżeli dojdzie do przekroczenia dopuszczalnego poziomu CO, uruchamia się sygnalizacja optyczna oraz lokalne ostrzeganie akustyczne. Wyjście przekaźnika przeznaczone jest natomiast do systemu alarmowego. Za pomocą przycisku Test/Reset można sprawdzić poprawność działania czujnika. W niektórych modelach przewidziano wyświetlacz LCD. Za jego pomocą układ, który odpowiedzialny jest za kontrolowanie sprawności czujnika, informuje użytkownika o ewentualnych usterkach oraz stanie pojemności baterii. Jej energia jest używana podczas nieobecności napięcia zasilania.

Dwa, a nawet trzy w jednym

Na rynku dostępne są również czujniki dwugazowe. Przeznaczone są one do ciągłej i jednoczesnej kontroli, na przykład tlenku węgla i gazu propan butan. Urządzenia tego typu stanowią ważny element wyposażenia pomieszczeń z urządzeniami, które spalają paliwa gazowe. Są to najczęściej łazienki i kuchnie z gazowymi podgrzewaczami wody, garaże dla samochodów z instalacją gazową, pomieszczenia ogrzewane przenośnymi piecykami gazowymi czy też kotłownie gazowe. Kontrola polega na cyklicznym pomiarze stężenia tlenku węgla i gazów wybuchowych w otaczającym powietrzu. Jeżeli dojdzie do przekroczenia określonej wartości i czasu ekspozycji, zostaje uruchomiona optyczna i akustyczna sygnalizacja alarmowa detektora. W przypadku tlenku węgla, alarm najczęściej jest załączony przy stężeniu przekraczającym 0,005% CO, przy czasie ekspozycji wynoszącym ponad 60 min. Jeżeli stężenie wynosi 0,01%, czujnik zadziała po 10 minutach. Jeżeli natomiast stężenie wynosi 0,03%, detektor przechodzi w stan aktywności po 3 minutach.

Na rynku dostępne są również czujniki, które pozwalają na wykrywanie gazu (LPG i ziemnego), tlenku węgla oraz dymu. Bardzo często są one uwzględniane w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia jednego z wymienionych zagrożeń. W typowym urządzeniu tego typu najczęściej zastosowanie znajdują nie tylko czujniki, ale również elektroniczny układ sterujący. Generowany jest alarm akustyczny i optyczny.

Wejście tylko dla uprawnionych

Zamiast zakończenia

Przed nabyciem czujników do systemu alarmowego warto zastanowić się nad kilkoma ważnymi czynnikami. Przede wszystkim należy określić, które elementy domu powinny zostać objęte ochroną.

Już na etapie wykonywania instalacji elektrycznej przewidzieć można okablowanie alarmu. Tym sposobem zyskamy przede wszystkim oszczędność kosztów i estetykę, bowiem przewody będą niewidoczne. Pomimo tego, że coraz większym uznaniem cieszą się bezprzewodowe technologie wymiany danych, połączenia stałe są pewniejsze i gwarantują odporność na zakłócenia. Ważne jest aby, poszczególne elementy infrastruktury alarmu, obejmowały zarówno wnętrze, jak i obwód czyli drzwi i okna. Stąd też wychodząc z domu uruchamiamy wykrywanie pełne. Będąc natomiast w domu włączamy czuwanie obwodowe. Nowoczesne centralki pozwalają na automatyczne sterowanie sekwencjami alarmu w zależności od pory dnia.

Źródło: www.fachowyelektryk.pl