Zasady uznawania uprawnień i kwalifikacji zawodowych w krajach UE

Kwalifikacje i kompetencje wymagane do wykonywania danego zawodu. Kwalifikacje rozróżnia się wg tzw. poziomu.

Kwalifikacje na poziomie czwartym oznaczają:

a) dyplom, świadectwo lub inny dokument, wydane przez uprawnioną instytucję, potwierdzające ukończenie studiów wyższych, o co najmniej czteroletnim okresie kształcenia, lub odpowiednio dłuższym w przypadku nauki w cyklu innym niż podstawowy, zwaną „nauką w niepełnym wymiarze”, albo inne uznane w państwie wnioskodawcy za równorzędne, oraz dodatkowo, o ile jest wymagane, ukończenie odpowiedniego szkolenia zawodowego, które stanowi jednocześnie potwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego w państwie wnioskodawcy, wówczas, gdy ponad połowę kształcenia lub szkolenia odbyto w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub, gdy wnioskodawca uzyskał trzyletnie doświadczenie zawodowe poświadczone przez państwo członkowskie, które uznało dokumenty uzyskane w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, albo
b) dokumenty wydane przez uprawnioną instytucję, potwierdzające ukończenie studiów wyższych, o co najmniej czteroletnim okresie kształcenia, lub odpowiednio dłuższym w przypadki nauki w niepełnym wymiarze, a także ukończenie odpowiedniego szkolenia zawodowego, o ile jest wymagane, stanowiące jednocześnie potwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu nie będącego w państwie wnioskodawcy zawodem regulowanym, oraz dodatkowo dokumenty poświadczające wykonywanie w tym państwie przez wnioskodawcę zawodu przez dwa lata w czasie odpowiadającym pełnemu wymiarowi czasu pracy w okresie ostatnich dziesięciu lat.. Wykonywanie zawodu przez dwa lata nie jest wymagane. jeżeli wnioskodawca posiada dokument poświadczający ukończenie kształcenia regulowanego, albo:
c) dokument potwierdzający ukończenie w państwie członkowskim kształcenia regulowanego, o co najmniej czteroletnim okresie lub odpowiednio dłuższym w przypadku nauki w niepełnym wymiarze.

Kwalifikacje na poziomie trzecim oznaczają:

a) dyplom, świadectwo lub inny dokument, wydane przez uprawnioną instytucję, potwierdzające ukończenie studiów wyższych o okresie kształcenia od trzech do czterech lat, lub odpowiednio dłuższym w przypadku nauki w niepełnym wymiarze, oraz inne uznane w państwie wnioskodawcy za równorzędne, a także dodatkowo, o ile jest wymagane, ukończenie szkolenia zawodowego, które stanowi potwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego w państwie wnioskodawcy, wówczas, gdy ponad połowę kształcenia lub szkolenia odbyto w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub, gdy wnioskodawca uzyskał trzyletnie doświadczenie zawodowe poświadczone przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, które uznało dokumenty uzyskane w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, albo
b) dokumenty wydane przez uprawnioną instytucję, potwierdzające ukończenie studiów wyższych o okresie kształcenia od trzech do czterech lat lub odpowiednio dłuższym w przypadki nauki w niepełnym wymiarze, a także ukończenie szkolenia zawodowego, o ile jest wymagane, stanowiące jednocześnie potwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu nie będącego w państwie wnioskodawcy zawodem regulowanym, oraz dodatkowo dokumenty poświadczające wykonywanie w państwie członkowskim przez wnioskodawcę zawodu przez dwa lata w czasie odpowiadającym pełnemu wymiarowi czasu pracy w okresie ostatnich dziesięciu lat. nie wymagane, jeżeli wnioskodawca posiada dokument ukończenia kształcenia regulowanego o okresie od trzech do czterech lat lub odpowiednio dłuższym w przypadku nauki w niepełnym wymiarze.

Kwalifikacje na poziomie drugim oznaczają:

a) dokumenty potwierdzające wykształcenie lub ukończenie szkolenia, wydane przez uprawnioną instytucję po ukończeniu nauki o okresie kształcenia co najmniej rocznym, lecz krótszym niż trzy lata, lub odpowiednio dłuższym w przypadku nauki w nie pełnym wymiarze, podejmowanej na podstawie świadectwa uprawniającego do kształcenia w systemie szkolnictwa wyższego, a także dodatkowo ukończenie odpowiedniego szkolenia zawodowego, o ile jest to wymagane, albo
b) ukończenie kursów o specjalnym programie, uznawanych jako kwalifikacje na poziomie drugim, których wykaz zawiera odpowiedni załącznik do dyrektywy 2005/36/WE, wymaganych do wykonywania zawodu regulowanego w państwie wnioskodawcy, jeżeli ponad połowę kształcenia lub szkolenia odbyto w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub poza obszarem Unii Europejskiej w instytucji prowadzącej kształcenie i szkolenie na podstawie przepisów państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub, gdy wnioskodawca uzyskał trzyletnie doświadczenie zawodowe poświadczone przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, które uznało dokumenty uzyskane w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, albo
c) dokumenty wydane przez uprawnioną instytucje, potwierdzające ukończenie nauki o okresie kształcenia co najmniej rocznym, lecz krótszym niż trzy lata, lub odpowiednio dłuższym w przypadku nauki w niepełnym wymiarze, podejmowanej na podstawie świadectwa uprawniającego do kształcenia w systemie szkolnictwa wyższego, a także dodatkowo ukończenie szkolenia zawodowego, o ile jest to wymagane, stanowiące jednocześnie potwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu, który w państwie wnioskodawcy nie jest zawodem regulowanym, oraz dodatkowo dokumenty poświadczające wykonywanie w tym państwie przez wnioskodawcę zawodu przez dwa lata w czasie odpowiadającym pełnemu wymiarowi czasu pracy lub odpowiednio dłużej w przypadku wykonywania zawodu w niepełnym wymiarze czasu pracy, w okresie ostatnich dziesięciu lat, albo
d) dokument potwierdzający ukończenie w państwie członkowskim Unii Europejskiej kursu kształcenia regulowanego, świadczący o posiadaniu kwalifikacji na poziomie drugim, w tym kursu, wg wykazu stanowiącego załącznik do powyższej dyrektywy.

Kwalifikacje na poziomie pierwszym oznaczają:

a) dokumenty wydane przez uprawnioną instytucję, poświadczające, po zakończeniu nauki z zakresu szkoły średniej ogólnej, technicznej lub zawodowej, potwierdzające wykształcenie lub ukończenie szkolenia w instytucji szkolnictwa lub w zakładzie pracy, uzupełnionego dodatkowo okresem praktyki zawodowej, o ile jest to wymagane, lub praktyki zawodowej uzupełniającej naukę z zakresu szkoły średniej, stanowiące jednocześnie potwierdzenie posiadania kwalifikacji wymaganych do podjęcia i wykonywania zawodu regulowanego w państwie wnioskodawcy, jeżeli ponad połowę kształcenia i szkolenia odbyto w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub poza obszarem Unii

Europejskiej w instytucji prowadzącej kształcenie i szkolenie na podstawie przepisów państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub wnioskodawca uzyskał trzyletnie doświadczenie zawodowe poświadczone przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, które uznało dokumenty uzyskane w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskie], albo
b) dokumenty wydane przez uprawnioną instytucję po zakończeniu nauki z zakresu szkoły średniej ogólnej, technicznej lub zawodowej, świadczące o ukończeniu: kształcenia lub szkolenia odbytego w instytucji szkolnictwa lub zakładzie pracy, uzupełnionego dodatkowo okresem praktyki zawodowej, o ile jest to wymagane, lub praktyki zawodowej uzupełniającej naukę z zakresu szkoły średniej, stanowiące
jednocześnie potwierdzenie posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu, który w państwie wnioskodawcy nie jest zawodem regulowanym, oraz dodatkowo dokumenty poświadczające wykonywanie w tym państwie przez wnioskodawcę zawodu przez dwa lata w czasie odpowiadającym pełnemu wymiarowi czasu pracy lub odpowiednio dłużej w przypadku wykonywania zawodu w niepełnym wymiarze czasu pracy, w okresie ostatnich dziesięciu lat, albo
c) dokument potwierdzający ukończenie odpowiedniego kształcenia regulowanego. Zaświadczenie potwierdzające kompetencje oznacza:
a) dokument potwierdzający ukończenie istotnego dla zawodu regulowanego kształcenia lub szkolenia albo
b) dokument potwierdzający wiedzę i predyspozycje niezbędne do wykonywania zawodu, wydane przez uprawnioną instytucję, w przypadku gdy uzyskanie takiego zaświadczenia w państwie wnioskodawcy nie jest uzależnione od posiadania wykształcenia. Uprawniona instytucja oznacza instytucję w państwie członkowskim Unii Europejskiej prowadzącą kształcenie lub szkolenie, którego ukończenie potwierdzane jest dyplomami lub świadectwami, zgodnie z przepisami o systemie edukacji w tym państwie, a także stowarzyszenie albo organizację zawodową, posiadające takie uprawnienia.

W dziedzinie elektryki stowarzyszenia i organizacje uprawnione do wydawania dyplomów występują w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Są to (w Wielkiej Brytanii):
• Instytut Energii
• Instytucja Inżynierów Elektryków (jest to występujące w ustawie niefortunne tłumaczenie nazwy IEE – Institution of Electrical Engineers – popularnie „aj-dabl-i”, co powinno być tłumaczone jako Stowarzyszenie Inżynierów Elektryków). IEE weszło obecnie w skład nowego brytyjskiego stowarzyszenia IET.
• Brytyjskie Towarzystwo Komputerowe
• Rada Inżynierów
• (w Irlandii) Stowarzyszenie Inżynierów Irlandii – EIE – The Institution of Engineers of Ireland (patrz wyżej)
Poniżej podano tabelarycznie listę niektórych zawodów związanych z elektrotechniką, elektroniką i budownictwem, dla których wymagane jest w Polsce potwierdzenie posiadania odpowiedniej wiedzy i umiejętności i występuje konieczność sprawdzenia kwalifikacji wnioskodawcy.

Załącznik 3. Stowarzyszenia elektryków w krajach UE (należące do konwencji Eurel)