Struktury zatem WOD w pojawiającym się społeczeństwie informacyjnym, tworzone coraz powszechniej to różnorodne systemu wzajemnej (interaktywnej) wymiany danych, sieciowe systemy cyfryzacji i archiwizacji dokumentów źródłowych, i dostępu do informacji przedmiotowej, budowane dla wirtualnej (cyfrowej) organizacji działań. W środowisku tym, różnorodnych wirtualnych sieci danych – D i wiedzy (informacji) przedmiotowej – WP: e – SD&WP podlegają przemianom:
• przedmiot i formy nauczania; pojawiają się nowe profile pacy zawodowej,
• zachowania człowieka w życiu, w środowisku publicznych systemów informatycznych; pojawia się wirtualna integracja współpracujących ze sobą ludzi,
• postępowanie przedsiębiorstw we współdziałaniu; pojawiają się wirtualne przedsiębiorstwa („przedsiębiorstwa przyszłości”), wirtualne struktury organizacji pracy zespołowej.
[justify]Technologie społeczeństwa informacyjnego stwarzają możliwości kontaktu i komunikowania oraz tworzenia dotąd niespotykanych relacji. Możliwości komunikowania w wielu przypadkach nabierają cech strukturalnej regularności; pojawiają się społeczności wirtualne, jednoczące rozproszonych ludzi i organizacje wokół wspólnych prac, zainteresowań, czy nawet idei. W społeczności wirtualnej jednostka, czy organizacja jest jej aktywnym uczestnikiem, społeczność upoważnia je do korzystania ze wszystkiego, co one proponują. Kontakty, poza wykorzystywaniem komunikacji komputerowej, cechuje wzajemność, a także – także bezinteresowna – wymiana informacji. Uwidacznia się poczucie osiągania własnych korzyści, możliwe w środowisku wzajemnej (interaktywnej) wymiany zasobów danych. Należy sądzić, że ustalać się będą swego rodzaju normy ustalające obowiązki człowieka i organizacji w zespołach społeczności wirtualnych. Społeczności wirtualne wnoszą więc elementy, które mogą być przedmiotem wartościowania (idei, myśli, informacji, wiedzy).
Niebezpieczeństwo niestosownych uregulowań współzależności wzajemnej ludzi i organizacji mogą stać się niestety instrumentem manipulacji. Jest wiele rodzących się wątpliwości. Także obecne zasady własności, przenoszone na społeczności wirtualne, prowadzą do wielu pytań o przyszłość infrastruktury organizacji społeczeństwa. Czy będzie sprywatyzowana? Czy będzie podzielona między tych, których stać na jej kupno? Czy coraz bardziej połączona i rosnąca w siłę, o coraz mniejszych kosztach, znajdzie się pod kontrolą dużych, czy małych organizacji? Jak formułować nowe paradygmaty organizacji społeczeństwa, głównie gospodarcze, społeczne polityczne i społeczne? Ujawnią się nierówności (wynikające z aktywności osobowej w procesach tworzenia i dostępu do zasobów informacyjnych – nazywanych zasobami intelektualnymi). Na rodzące się pytania nie można poszukiwać odpowiedzi jedynie w kontekście badań nad metodami, technikami i użytecznością nowych technologii wirtualnej organizacji działań – WOD. Istota bowiem przemian polega na tym, że technologie WOD – stają się nowoczesną humanistyką; uwzględniają wprost czynniki udziału człowieka (human factors) w przemianach strukturalnych organizacji działań.
Przemianom strukturalnym podlegają działania: organizacyjne i gospodarcze, społeczne i polityczne, polityki naukowej i edukacyjne. Reformowane są tradycyjne struktury działań. Wprowadzane zmiany nie ograniczają się tylko do przemian organizacyjnych (przedsiębiorstw, instytucji, polegających głównie na tzw. decentralizacji) lecz reformowanie w coraz większym stopniu polegać zaczyna na przemianach, określanych jako przemiany strukturalne, których istota polega na tworzeniu mechanizmów zarządzania funkcjami i zadaniami w nowym cyfrowym stylu (wirtualnej organizacji) działań. Decentralizacja nie wystarcza. Jej skutki są niewystarczające w procesach przemian strukturalnych organizacji nowego społeczeństwa; ograniczanie się do rozumienia przemian jako proces decentralizacji, to tak, jakby chcieć opisywać kształt składowej bez stawiania wcześniej, w centrum uwagi, obrazu całości nowego społeczeństwa, a głównie zachowań osobowych i dobra wspólnego (całości społeczeństwa). Wszystko to jest ważne w ustalaniu zachowań osobowych i postępowania organizacji w tworzeniu infrastruktury informacyjnej i organizacyjnej nowego społeczeństwa.
Wykorzystywane współcześnie systemy komputerowe powstały jako rezultat wieloletniej ewolucji. Ewolucji związanej ze zmianą możliwości technicznych – wzrostem prędkości obliczeń, malejącym czasem i rosnącą przepustowością komunikacji, rosnącą pojemnością urządzeń przechowywania danych, ale przede wszystkim ewolucji w pojmowaniu założeń stojących u podstaw konstrukcji i wykorzystania systemów informatycznych. Architektura systemu nie tylko definiuje jego wewnętrzną budowę, lecz w znacznym stopniu odpowiada na pytanie, w jaki sposób może być on zastosowany i w jakim kierunku przebiegać mogą jego modyfikacje. Jednocześnie w ostatnich latach coraz większego znaczenia nabierają obliczenia równoległe gdzie w proces obliczeniowy mający na celu rozwiązanie określonego zadania zaangażowanych jest jednocześnie wiele procesorów. Celem takiego postępowania jest przyspieszenie obliczeń, czyli otrzymanie wyników szybciej niż w przypadku systemu z jednym procesorem. Przy rozwiązywaniu niektórych problemów jest to jedyny sposób, aby otrzymać wyniki w sensownym, akceptowalnym czasie, przykładowo, w systemach prognozowania pogody bez obliczeń równoległych ostateczną prognozę (o akceptowalnej wiarygodności) otrzymalibyśmy zbyt późno. Wynika z tego, że jako strukturę implementacyjną współczesnych systemów należy brać pod uwagę rozproszone środowiska obliczeniowe średniej i dużej skali.
Z drugiej strony aktualne tendencje w projektowaniu systemów bazują na paradygmacie SOA (Service Orientem Architecture). Pojęcie SOA nie ma jednej uznanej definicji. Bazując na pracy [2] SOA jest podejściem do projektowania, implementacji i rozmieszczania systemu informatycznego w taki sposób, że system jest tworzony z komponentów implementujących dyskretne funkcje biznesowe. Komponenty te, zwane „usługami”, mogą być rozproszone geograficznie oraz w razie potrzeby mogą być rekonfigurowane w nowy proces biznesowy. W literaturze poruszającej tematykę systemów zorientowanych na usługi pojawiają się pojęcia IaaS (Infrastructure as a Service), PaaS (Platform as a Service) oraz SaaS (Software as a Service). Pierwsze jest to usługa polegającą na dostarczeniu przez dostawcę całej infrastruktury informatycznej, jak np. wirtualizowany sprzęt, skalowany w zależności od potrzeb użytkownika. SaaS to usługa polegająca na tym, że aplikacja jest przechowywana i udostępniana przez producenta użytkownikom poprzez Internet. Zdejmuje to z użytkownika obowiązki instalacji, zarządzania, aktualizacji czy nawet zapewnienia bezpieczeństwa i przerzuca je na dostarczyciela aplikacji. Pojęcie PaaS nie jest do końca sprecyzowane i oznacza usługę polegającą na udostępnieniu przez dostawcę wirtualnego środowiska pracy.
Mechanizmy używane do budowy standardowych systemów muszą obecnie ewoluować w kierunku zapewnienia podobnych celów jak w systemach SOA. Przykładowo, podczas projektowania architektury systemu należy brać pod uwagę aby była ona bezpieczna, elastyczna i umożliwiała zmienność. Przy rozpatrywaniu wydajności systemów należy brać pod uwagę, pomoc w zapewnieniu, że wydajność web serwisów spełnia wymagania wydajnościowe dla systemu SOA.
Inną z często używanych technik jest wirtualizacja systemów. Można ją wykorzystać w systemach SOA do dostarczania zasobów obliczeniowych w zmienny i dynamiczny sposób w celu polepszenia dostępności i wydajności serwisów. Zamiast poświęcać jeden zasób sprzętowy na jeden system z serwisami, kolejny na kolejny zestaw itd.,
można zwirtualizować te systemy i osadzić na tym samym sprzęcie.
SOKU (Service Oriented Knowledge Utility) jest nowym paradygmatem dostarczania usług oraz infrastruktury informatycznej w następnej dekadzie, po 2010 roku [1]:
• elastyczną, wydajną i efektywną kosztowo metodą budowy, wykorzystania i rozwijania rozwiązań ICT (Information Communication Technology) w biznesie, nauce i społeczności.
• bazuje na istniejących sprawdzonych przemysłowych praktykach, aktualnych trendach oraz nowych pojawiających się technologiach
• dostarcza zasad i metod do łączenia usług w ekosystem, promuje tym samym współpracę oraz samoorganizację
• charakteryzuje się zwiększoną zwinnością, mniejszymi kosztami dodatkowymi, większą dostępnością do usług
dla ogółu i przesunięciem środka ciężkości rozwiązania od tradycyjnych dostawców usług ICT na pośredników oraz konsumentów końcowych
Idea SOKU jest naturalnym rozszerzeniem i kombinacją dotychczasowych koncepcji rozwijanych w ramach Web
Services, technologii gridowych, Semantic Web, przetwarzania rozproszonego oraz samoorganizujących się systemów
i bazuje na następujących założeniach:
• Service Oriented – architektura zawiera usługi które mogą być tworzone dynamicznie, stąd struktura, zachowanie i umiejscowienie usługi może się zmieniać w czasie
• Knowledge – usługi SOKU są zorientowane na wiedzę („semantyczne”), ułatwia to automatyzację usług oraz dostarczanie użytkownikom usług wysokiej jakości
• Utility – jest bezpośrednio i natychmiast dostępną usługą z określoną funkcjonalnością i wydajnością
Te nowe podejścia do procesu wytwarzania systemów łączą w sobie cechy systemów sieciowych, webowych oraz semantycznych, jak również wymaga budowy specyficznej infrastruktury implementacyjnej umożliwiającej ich tworzenie, dostarczanie i korzystanie z nich. Dlatego ich infrastruktura implementacyjna składa się z szeregu współdzielonych oraz współpracujących ze sobą elementów. Najważniejsze z nich to:
• Zasoby fizyczne (różnorodny sprzęt zapewniający przetwarzanie informacji, jej przechowywanie oraz przesyłanie)
• Zasoby informacyjne (dane zawarte w bazach danych, hurtowniach danych, systemach ekspertowych, itp.)
• Usługi reprezentowane przez dostępne pakiety programowe, aplikacje i inne składowe systemu
• Mechanizmy zarządzania zasobami, zadaniami, itp.
Innym ważnym problemem który pojawia się we współczesnych systemach jest ich wydajność, rozumiana zarówno jako wydajność wykorzystywanych komputerów jak łączy komunikacyjnych. Rozpatrywanie wydajności systemu nie może być pozostawione dopiero na etap testowania rozwiązania. Już w trakcie projektowania architektury należy zdobyć i zastosować wiedzę na temat oczekiwań względem niej. Oczekiwania te można podzielić na oczekiwania biznesowe, aplikacyjne oraz niefunkcjonalne. Oczekiwania biznesowe oznaczają przykładowo izolację (odseparowanie) procesu
od usługi, zwiększenie widzialności operacyjnej, zwiększenie elastyczności biznesowej. Oczekiwania aplikacyjne, to zestaw wymagań otrzymywanych od projektantów aplikacji lub serwisu. Natomiast do wymagań niefunkcjonalnych zaliczamy wymagania takie jak zarządzalność usług, bezpieczeństwo, wydajność, skalowalność oraz wymagania ogólne, przykładowo związane z realizacją interfejsu użytkownika.
Literatura
[1] Future for European Grids: GRIDs and Service Oriented Knowledge, Utilities Vision and Research Directions 2010 and Beyond, Next Generation GRIDs Expert Group Report 3 January 2006
[2] “A New Service-Oriented Architecture (SOA) Maturity model”, Sonic Software Corporation, AmberPoint Inc.,BearingPoint, Inc., Systinet Corporation http://www.psclistens.com/enTouchCMS/ FileUplFolder/soa_maturity_model.pdf[/justify]
Jan Kwiatkowski
wstecz
