6,5 mln euro dotacji na przełomowy projekt naukowców z ABB

fot. Korporacyjne Centrum Badawcze Kraków

Komisja Europejska podjęła decyzję o dofinansowaniu projektu badawczo-rozwojowego „NOVUM”, realizowanego przez konsorcjum powołane przez ABB. Naukowcy wspólnie opracują innowacyjną, zautomatyzowaną technologię wytwarzania elementów izolacyjnych do transformatorów.

Umowa grantowa została podpisana 12 lipca b.r., Łączny budżet projektu wynosi 8,5 mln euro z czego 6,5 mln pochodzi ze środków przyznanych przez Komisję Europejską. Projekt „NOVUM” potrwa cztery lata, a w jego wyniku mają zostać wynalezione i opracowane nowe, zautomatyzowane metody wytwarzania elementów izolacyjnych do transformatorów z materiałów celulozowych. W efekcie, znacząco zmniejszą się zarówno koszty, jak i czas produkcji, a o 60 proc. zostanie zredukowana ilość powstających odpadów.

Elementy izolacyjne pełnią kluczową rolę w uzwojeniach oraz części aktywnej transformatorów i produkowane są w Zakładzie Elementów Izolacyjnych ABB w Łodzi, który stanowi jedno z największych centrów wytwórczych transformatorów i komponentów do transformatorów Grupy ABB. Produkty z łódzkiego zakładu dostarczane są do wszystkich fabryk ABB w Europie, a także do Brazylii, Stanów Zjednoczonych i Chin. Fabryka w Łodzi wytwarza zestawy do wszystkich rodzajów transformatorów mocy, łącznie z największymi o mocy 1100 kV na potrzeby połączeń HVDC. Jeden zestaw izolacyjny do takiego urządzenia waży ponad 20 ton, a poszczególne elementy mogą mieć nawet średnicę 3,5 m. Obecnie elementy izolacyjne są wykonywane z preszpanu w procesie ręcznej produkcji. Głównym założeniem projektu „NOVUM” jest automatyzacja produkcji tych komponentów.

 – Będziemy dążyć do wytwarzania najbardziej skomplikowanych elementów izolacyjnych przy pomocy technologii druku 3D z celulozy. Do produkcji masowej chcemy wykorzystać dwie inne metody: formowania termicznego i wtryskowego – mówi Krzysztof Kryczyński, dyrektor Zakładu Elementów Izolacyjnych ABB w Łodzi. – Elementy z celulozy będą musiały mieć co najmniej takie właściwości izolacyjne jak preszpan, który stosujemy obecnie, a który wymaga ręcznej, żmudnej obróbki – dodaje Krzysztof Kryczyński.

– Prace badawcze nad opracowaniem nowej metody produkcji ruszyły w Korporacyjnym Centrum Badawczym ABB w Krakowie w 2014 r. i były oparte na technologii druku 3D – przyznaje Łukasz Matysiak, koordynator projektu po stronie ABB. – Jednak w celu uzyskania lepszych efektów oraz równoległego testowania kilku technologii, firma zaczęła poszukiwania partnerów do realizacji wspólnego projektu badawczego – argumentuje Łukasz Matysiak.

W efekcie tych działań, do międzynarodowego konsorcjum badawczo-rozwojowego przystąpiło 10 firm i organizacji niekomercyjnych. Inicjatorem projektu jest ABB, a głównym partnerem i koordynatorem projektu zostało narodowe centrum badań i rozwoju VTT Technical Research Center z Finlandii. Badania wspiera także Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie oraz firmy partnerskie: JRS z Niemiec, EcoXpac z Danii, 3Dtech z Finlandii, Munksjöoraz Vertechz Francji, RMA z PolskiiExergy z Wielkiej Brytanii.

– W skład konsorcjum weszły podmioty o różnych kompetencjach, co daje nam pełen potencjał do realizacji projektu. Znajdują się w nim organizacje, które dysponują możliwościami stworzenia nowych urządzeń do produkcji elementów izolacyjnych, materiałów, a także firmy, które zajmą się tworzeniem modeli biznesowych, finansami i komunikacją – powiedział Marek Florkowski, dyrektor Korporacyjnego Centrum Badawczego ABB w Krakowie. Wspólne badania nie będą koncentrowały się wyłącznie na druku 3D z celulozy, ale zakładają również przetestowanie metody formowania termicznego oraz wtryskowego tego materiału.

Krakowskie Centrum Badawcze koordynuje projekt po stronie ABB i odpowiada za przeprowadzenie testów laboratoryjnych próbek materiałów celulozowych, które obejmą m.in. badania struktury, parametrów technicznych, starzenia się oraz testy powstałych prototypów. Specyfikację techniczną oraz szczegółowe wymagania przygotuje biznes transformatorów ABB, który finalnie przeprowadzi także testy gotowych elementów izolacyjnych oraz będzie konsultował budowę eksperymentalnej linii produkcyjnej.

Projekt „NOVUM” jest częścią większego programu prowadzonego przez laboratoria badawcze Grupy ABB. W jego ramach, w krakowskim Korporacyjnym Centrum Badawczym ABB pracują grupy inżynierów i naukowców, zajmujących się badaniami podstawowymi nowych materiałów, znajdujących się na etapie prototypowym, uniwersyteckim lub „startupowym”. Ich późniejsze zastosowanie ma bezpośrednio wpływać na unowocześnienie produktów firmy.

Źródło: ABB