Rosnące znaczenie energii z odpadów w Polsce

fot. Lukas Riebling/CC/Wikimedia Commons

Problemy wynikające z rosnących ilości odpadów komunalnych (ang. municipal solid waste, MSW), malejącej liczby i pojemności składowisk odpadów, a przy tym zwiększenie poziomu konsumpcji oraz zużywania zasobów naturalnych - to główne czynniki wspierające nakłady inwestycyjne na rynku spalarni z odzyskiem energii z odpadów (ang. Waste to Energy, WTE). Ustawodawstwo Unii Europejskiej oraz regulacje prawne poszczególnych krajów również sprzyjają powstawaniu spalarni wykorzystujących odpady komunalne jako potencjalne źródło energii.

Według nowego raportu globalnej firmy doradczej Frost & Sullivan pt. Europejski rynek spalarni odpadów z odzyskiem energii (ang. European Waste to Energy Plant Market) przychody tego sektora w 2012 roku wyniosły 4,22 mld USD. Szacuje się, że do roku 2016 przychody europejskiego rynku spalarni odpadów z odzyskiem energii wzrosną do 4,94 mld USD.

W Polsce obecnie jedynie od 7% do 8% odpadów komunalnych ulega utylizacji termalnej - głównie w cementowniach, które zdominowały krajowy rynek. Rok 2012 nie był najlepszym czasem dla sektora, gdyż wiele firm uczestniczących w przetargach stanęło w obliczu trudności finansowych. Jednak w najbliższych latach kilku znaczących graczy WTE z Europy Zachodniej planuje wejście na polski rynek, czego efektem, jak się przewiduje, może być zainstalowanie aż siedmiu średniej wielkości spalarni WTE w latach 2015-2016.

Prawne i ekonomiczne systemy wsparcia w postaci świadectw pochodzenia energii (m.in. zielone certyfikaty) są jedną z bezpośrednich przyczyn rozwoju rynku WTE. Wartość zielonych certyfikatów wynosiła w 2012 roku 70 EUR/1 MWh. W Polsce system jest zdefiniowany do 2021 r. i udział procentowy energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych zwiększa się z każdym kolejnym rokiem. Raport Frost & Sullivan obejmuje analizę rynku do 2016 roku, kiedy celem jest uzyskanie 15% udziału odnawialnej energii w miksie energetycznym naszego kraju.

 – Ostatnio na polskim rynku gospodarki odpadami komunalnymi obserwuje się narastający trend odchodzenia od kierowania materiału na składowiska - wg szacunków Frost & Sullivan około 66% materiału w 2012 roku zostało poddane składowaniu. Poszukiwane są alternatywne rozwiązania zagospodarowania odpadów i przeznaczenie ich na cele energetyczne jest jednym z najlepszych rozwiązań. Główną przyczyną tej zmiany są bariery prawne dotyczące charakterystyki składowanych odpadów komunalnych oraz zachęty do generowania energii odnawialnej. Termalne przetwarzanie materiałów z odzyskiem energii jest coraz częściej postrzegane jako atrakcyjne rozwiązanie w zakresie gospodarowania odpadami – stwierdza Monika Chruściak, analityk Frost & Sullivan.

Pomimo wielu korzyści wysokie koszty początkowe oraz ryzyko inwestycyjne związane przede wszystkim z długim czasem zwrotu nakładów dotyczących rozwiązań WTE mogą być przeszkodą dla potencjalnych inwestorów. Ponadto, w przeszłości (lata 70-80 XX w.) spalarnie WTE budziły silny sprzeciw społeczny ze względu na potencjalne szkodliwe oddziaływanie na środowisko. Opór lokalnych mieszkańców był i w niektórych przypadkach jest nadal jednym z głównych wyzwań dla rozwoju rynku spalarni WTE.

Niemniej jednak przetwarzanie stałych odpadów komunalnych z efektem otrzymania energii elektrycznej i ciepła zyskuje coraz większą popularność, w miarę jak powstają nowoczesne obiekty o niższym poziomie emisji zanieczyszczeń. Współczesne spalarnie WTE spełniają wymogi dopuszczalnych poziomów emisji, zgodnie z przepisami lokalnymi, pracują w dłuższych przedziałach czasowych zwiększając efektywność procesów generacji energii, zaś pod względem ekonomicznym stanowią atrakcyjną alternatywę dla składowisk odpadów.

 – Spalanie odpadów z odzyskiem energii stanowi szczególnie interesujące rozwiązanie w przypadku utylizacji odpadów o ograniczonych możliwościach ekonomicznych i materialnych dla dalszego procesu recyklingu. Rozwój rynku WTE stworzy również wiele korzystnych możliwości dla firm zajmujących się utylizacją, gdyż będą one mogły zaoferować innowacyjne, opłacalne i przyjazne dla środowiska rozwiązania – dodaje Monika Chruściak.

Kluczowym elementem dalszego rozwoju rynku w Europie jest ścisła współpraca pomiędzy firmami zajmującymi się gospodarką odpadami oraz wytwórcami energii. Jej celem jest tworzenie spójnych, zintegrowanych rozwiązań dotyczących przetwarzania i utylizacji termicznej odpadów oraz infrastruktury oczyszczania powietrza. Tego rodzaju rozwiązania zapewnią niższe poziomy emisji zanieczyszczeń, przyczynią się do optymalnej efektywności procesów oraz zagwarantują zwrot kosztów inwestycji w zakładanym przedziale czasowym.

Źródło: Frost & Sullivan