Posłowie o oświetleniowym obowiązku gmin

Sejmowa Komisja Nadzwyczajna „Przyjazne Państwo” skierowała do Rady Ministrów dezyderat w sprawie nowelizacji przepisów prawnych dotyczących oświetlenia ulic. Ustawa – Prawo energetyczne (w art. 18, ust. 1) stanowi, że do zadań własnych gminy m.in. należy planowanie i finansowanie oświetlenia miejsc publicznych, dróg, ulic i placów. Na gminy nałożono obowiązek oświetlenia miejsc publicznych, ale nie dano narzędzia realizacji tego obowiązku.

W dezyderacie Komisja wnioskuje o dokonanie zmian w art. 18 ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne poprzez poszerzenie katalogu dróg oświetlanych na koszt budżetu państwa o pozostałe drogi krajowe, w tym drogi główne ruchu przyspieszonego (GP) w rozumieniu ustawy o drogach publicznych, w szczególności zaś obwodnic w ciągu dróg krajowych. Komisja poddaje pod rozwagę również możliwość przywrócenie gminom własności oświetlenia ulicznego. Większość oświetlenia powstawała bowiem wysiłkiem i kosztem gmin, które potem były przymuszone przekazywać całość inwestycji zakładom energetycznym.

W dezyderacie posłowie zwrócili uwagę na szereg problemów i kontrowersji związanych z obowiązkiem oświetlania dróg. „Właścicielem urządzeń oświetlenia zewnętrznego z reguły jest zakład energetyczny lub spółka oświetleniowa przezeń powołana. Istnieje więc dziwny dualizm - kto inny jest właścicielem i dysponentem majątku, a kto inny ponosi wszelkie koszty jego funkcjonowania. Taki porządek rzeczy spowodował, że gmina - płatnik za energię i związane z nią usługi - ma niewielki wpływ na to, za co musi płacić. Niektóre przedsiębiorstwa energetyczne odmawiają gminom prawa wyboru sprzedawcy energii elektrycznej. Gminom narzucono taryfę, według której płacą za energię na potrzeby oświetlenia i na ogół nie mają głębszej wiedzy, by wyliczyć, czy i ile mogłyby zyskać zmieniając taryfę na inną. Gminy nie mają także w zasadzie prawa, nie mówiąc o wolnych środkach, by zmienić oświetlenie na energooszczędne, gdyż mają prawny zakaz inwestowania w cudzy majątek. Jeśli już otrzymują od zakładu energetycznego propozycję przeprowadzenia modernizacji, to praktycznie nie mają możliwości wyboru wykonawcy ani sposobu sfinansowania przedsięwzięcia. Prawo do rozstrzygania tych kwestii uzurpują sobie właściciele – jednostki zakładów energetyki, podpierając się artykułem 140 ustawy - Kodeks cywilny. Gdy jednak dochodzi do modernizacji, to płaci za nią gmina, choć właścicielem majątku i tak zostaje przedsiębiorstwo energetyczne, co jest paradoksem w każdym zakresie – tak właścicielskim jak i finansowym. Taka sytuacja prowadzi niekiedy do zawyżania obciążeń finansowych gmin przez przedsiębiorstwa energetyczne, na co gminy nie mają wpływu.”

Jak zaznaczono w dezyderacie polskie gminy generalnie przepłacają za oświetlenie ulic i zmuszane są ponosić nadmierne wydatki na zakup energii elektrycznej, na eksploatację oświetlenia i na jego ewentualną modernizację. Z drugiej natomiast strony zobowiązane są do racjonalnej gospodarki finansowej. Komisja zwróciła się więc do Rady Ministrów o wprowadzenie takich zmian legislacyjnych, które zgodnie z ustawą - Prawo zamówień publicznych:

• umożliwią gminom wybór sprzedawcy energii elektrycznej dla oświetlenia ulicznego oraz wybór podmiotu, któremu powierzą prowadzenie eksploatacji oświetlenia,
• dadzą gminom możliwość przeprowadzenia remontów a zwłaszcza modernizacji oświetlenia w celu zwiększenia ich energooszczędności,
• usankcjonują definicję „punktu świetlnego”, na przykład przyjętą w 2001 roku przez Polski Komitet Oświetleniowy Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

Źródło: Sejm RP via: edroga.pl