Nowoczesne materiały ochronią przed promieniowaniem

źródło: PAP

Ubrania, które lepiej niż krem zabezpieczą przez promieniami UV, tkaniny chroniące starodruki oraz materiały tłumiące pole elektromagnetyczne powstają w ramach projektu kluczowego "Envirotex", który realizuje konsorcjum naukowe koordynowane przez Instytut Włókiennictwa w Łodzi. Jak powiedziała PAP kierowniczka projektu dr Jadwiga Sójka-Ledakowicz, opracowywane przez naukowców materiały barierowe, które mają powstać do września 2012 roku, będą chroniły przed polem elektromagnetycznym, promieniowaniem UV i elektrycznością statyczną. 

CZYM OTULIĆ WIEŻOWCE? 

"Pole elektromagnetyczne, emitowane przez anteny telefonii komórkowych montowane na budynkach, może wpływać niekorzystnie m.in. na system nerwowy człowieka" - przekonuje dr inż. Sójka-Ledakowicz.

"W opracowywanych materiałach tłumiących promieniowanie elektromagnetyczne zastosujemy zupełnie nową metodę nanoszenia bardzo cienkich powłok na włókniny. Metodą +rozpylania magnetronowego+, którą dotychczas stosowano tylko w mikroelektronice wprowadzamy bardzo cienkie warstwy na powierzchnię wyrobu włókienniczego. Są to mieszanki różnych metali przewodzące lub półprzewodzące prąd elektryczny" - wyjaśnia.

Takie wyroby będzie można założyć na budynki po to, by pole elektromagnetyczne nie oddziaływało na środowisko w pobliżu anten telefonii komórkowych.

"Z fizyki wiemy że tzw. Puszka Faradaya (metalowa komora uniemożliwiająca rozchodzenie się promieniowania - PAP) tłumi pole elektromagnetyczne. Jeśli jednak uda się je zatrzymać za pomocą materiałów włókienniczych, to będzie można nim otulać np. bloki mieszkalne. Taki materiał barierowy łatwo dopasuje się do kształtu budynku" - mówi dr inż. Sójka-Ledakowicz.

Jak zapewnia, materiały będą stosunkowo niedrogie i lekkie. W dodatku w procesie ich produkcji nie powstają ścieki zanieczyszczające środowisko.

UBRANIE LEPSZE NIŻ KREM Z FILTREM

Naukowcy pracują również nad materiałami chroniącymi przed promieniowaniem ultrafioletowym, zarówno tym naturalnym, jak i emitowanym przez sztuczne źródła światła. "Promieniowanie ultrafioletowe składa się z UVA, UVB i UVC. Badania medyczne potwierdziły, że składowa UVB jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za procesy fotochemiczne zmieniające strukturę DNA. Efektem zmiany takiej struktury mogą być choroby nowotworowe skóry" - wyjaśnia rozmówczyni PAP.

Promieniowanie emitowane przez sztuczne źródła światła jest szczególnie groźne dla osób pracujących w pobliżu szpitalnych lamp bakteriobójczych, czy lamp sprawdzających prawdziwość banknotów. "Ten rodzaj światła zawiera promieniowanie UVC, które bardzo szybko przenika przez skórę i może powodować zmiany nowotworowe" - podkreśla naukowiec.

Niestety zarówno kremy z filtrami UV, jak i zwykłe ubrania nie chronią wystarczająco przed promieniowaniem. "Większość światła przenika przez materiał włókienniczy i dochodzi do skóry" - zauważa koordynatorka projektu.

"Tak zmodyfikujemy włókno, by światło padające na tkaninę zostało zaabsorbowane lub odbite i nie dostawało się do naszej skóry. Nowoczesne materiały będą wytwarzane drogą +powierzchniowej modyfikacji+ materiałów włókienniczych lub wprowadzenia +reaktywnych absorberów promieniowania UV+ w strukturę materiału włókienniczego" - tłumaczy dr Sójka-Ledakowicz.

Dodaje, że opracowane absorbery będą wprowadzane w procesie barwienia wyroby włókienniczego. Zaś w metodzie "modyfikacji powierzchniowej" naukowcy na powierzchnię materiału wprowadzą powłoki, zawierające nanocząstki tlenków metali. Będą one tzw. blokerami fizycznymi, odbijającymi promieniowanie.

Jednym z takich blokerów są zmikronizowane cząstki tlenku cynku. "Tlenek cynku jest powszechnie znany. Stosuje się go np. w maściach, bo ma właściwości antybakteryjne. Jednak jeśli jego cząstki zmniejszy się do wielkości około 100 nanometrów (jeden nanometr równa się jednej milionowej milimetra - PAP), nabywa zupełnie nowych właściwości" - opisuje naukowiec.

Jak zapewnia, z takich nowoczesnych wyrobów włókienniczych będzie można produkować odzież ochronną zarówno dla osób pracujących w szkodliwych warunkach, jak również do powszechnego użytku.

"Takie materiały barierowe przed UV będą mogły być wykorzystywane również w muzeach i archiwach. Przez działanie promieniowania stare dokumenty i druki mogą nie przetrwać przez kolejne stulecia. Chcemy opracować takie materiały, które uniemożliwią oddziaływanie promieniowania UV na zbiory muzealne" - mówi dr inż. Sójka-Ledakowicz.

W ramach projektu naukowcy zajmują się również problemem elektrostatyczności statycznej.

"Postęp w elektronizacji jest bardzo duży, dlatego następuje wzrost wrażliwości na działanie elektryczności statycznej. Chcemy opracować materiały włókiennicze wyposażenia wnętrz chroniące przed skutkami elektryczności statycznej. Będą one chroniły przed elektryzowaniem zarówno nas, jak i domowe urządzenia" - dodaje naukowiec. Takie nowe tkaniny będzie można stosować jako materiały tapicerskie, techniczne do zastosowań przemysłowych i specjalnych.

Projekt "Envirotex - Barierowe materiały nowej generacji chroniące człowieka przed szkodliwym działaniem środowiska" jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Poza Instytutem Włókiennictwa uczestniczą w nim Politechnika Wrocławska, Instytut Technologii Bezpieczeństwa "Moratex", Politechnika Poznańska, Instytut Medycyny Pracy i Centralny Instytut Ochrony Pracy.

PAP - Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska