Prawidłowy dobór szelek bezpieczeństwa

fot. Honeywell

Praca na wysokościach bywa niebezpieczna. Upadki przy pracy na wysokościach są jednym z najczęstszych zagrożeń, z jakim zmagają się menedżerowie ds. BHP, a za których błędne decyzje pracownicy mogą zapłacić najwyższą cenę – nie ma tu zatem miejsca na błędy. Oczywiście najlepszym sposobem na unikanie upadków byłoby unikanie wykonywania prac na wysokościach, w praktyce jest to jednak trudne do realizacji.

Niezależnie od tego, czy jest to kwestia szelek bezpieczeństwa, czy też innego zabezpieczenia przed upadkiem, wybór skomplikowanego lub niewygodnego do noszenia bądź regulacji rozwiązania ograniczy szanse jego stosowania.

Należy również pamiętać, że nie wszystkie szelki są takie same. Każdy element danego produktu, od budowy szelek po rozmieszczenie pasków, ma wpływ

na bezpieczeństwo i wygodę użytkowania. Szelki nie są też niezniszczalne. Warunki i środowisko, w których są używane, mają istotny wpływ na okres ich eksploatacji.

Wybór szelek 

Szelki stanowią główny element systemu chroniącego przed upadkiem.

Ich zadaniem jest utrzymanie ciała na linie podczas upadku, równomierne rozłożenie powstających w tym czasie obciążeń oraz finalna asekuracja pracownika w taki sposób, aby wisiał w szelkach głową do góry.

Szelki należy przede wszystkim dobierać stosownie do typu pracy wykonywanej na wysokościach oraz sposobu bezpiecznego transportu na daną wysokość.

• Jeśli dane zadanie wymaga jedynie, aby dana osoba była przymocowana do liny w celu ochrony przed upadkiem, wystarczy uprząż jedno- lub dwupunktowa – jednopunktowa ma punkt przyczepu pomiędzy łopatkami (grzbietowy), a dwupunktowa ma jeden na grzbiecie i drugi z przodu (mostkowy). Do zastosowań ogólnych zaleca się szelki grzbietowe, ale w niektórych sytuacjach lepszym rozwiązaniem jest ich mocowane do punktu mostkowego, np. podczas wchodzenia na drabinę, gdy pracownik korzysta z szyny asekuracyjnej.
• Podczas wykonywania prac wymagających wolnych rąk najlepszym rozwiązaniem są szelki pozycjonujące z mocowaniem grzbietowym lub grzbietowym i mostkowym oraz dwoma bocznymi punktami zaczepienia na wysokości pasa, do których przyczepia się linę pozycjonującą.
• W przypadku prac specjalnych, np. wymagających ciągłego zawieszenia, na środku pasa biodrowego powinny znaleźć się mocowania umożliwiające utrzymanie ciała pracownika we właściwym położeniu.

Drugim aspektem jest dostosowanie szelek do długości i częstotliwości użytkowania. Podczas doboru rozwiązania do pracy przez osiem godzin dziennie, pięć dni w tygodniu należy zwrócić uwagę na komfort. Dodatkowo zastosowanie wysokiej jakości szelek w takich sytuacjach pozwoli na ich dłuższą eksploatację.

Wielkość szelek

Wielu producentów kieruje się zasadą uniwersalności – gdzie szelki powinny pasować na osoby średniej budowy. To jednak oznacza, że szelki pasują na większość, ale nie na wszystkich pracowników. Część szelek ma pasek piersiowy o ograniczonej regulacji z minimalną długością, co powoduje, że są one bezużyteczne dla niższych pracowników. Możliwość prawidłowej regulacji szelek jest zatem bardzo istotnym czynnikiem. 

Jak bezpieczne są szelki?

Przed zakupem należy sprawdzić trzy kwestie:

• Czy producent ma certyfikat ISO 9001? Gwarantuje on, że zakłady produkcyjne stosują się do restrykcyjnych międzynarodowych norm kontroli jakości.
• Czy produkty są zgodne z normą EN 361: 2002 w zakresie obejmującym szelki bezpieczeństwa?
• Czy producent zatrudnia wykwalifikowanych inżynierów do projektowania i testowania produktów w swoim ośrodku badawczym?

Komfortowy osprzęt

Szelki powinny być wyposażone w trwały, ale zarazem łatwy do aplikacji osprzęt do mocowania, np. D-ringi w niektórych szelkach są tak małe, iż trudno jest zaczepić o nie linkę bezpieczeństwa. Dodatkowe zagrożenie mogą stanowić ostre krawędzie osprzętu szelek . Aby chronić pracowników przed urazami spowodowanymi osprzętem, wszystkie elementy szelek powinny być prawidłowo wyprodukowane i zmontowane.

Unikaj złożonych konstrukcji szelek

Mogłoby wydawać się, że pasy szelek powinny być we wszystkich przypadkach jednolite. Rzeczywistość pokazuje jednak, iż w produktach każdej marki są one inne.  Pasy szelek muszą być wytrzymałe, gęsto splecione i powinny łatwo przechodzić przez osprzęt. Jeśli zaczepiają się o wyposażenie, mogą ulec uszkodzeniu, co oznacza, że szelki trzeba będzie wycofać z użytkowania.

Inspekcja

Do każdych szelek powinny być dołączone klarowne i łatwe do odczytania instrukcje w różnych językach.  Wszystkie instrukcje powinny także zawierać jasne wytyczne dotyczące użytkowania, konserwacji i inspekcji.

Aby zagwarantować długą i bezpieczną eksploatację, szelki należy przed użyciem poddać wnikliwej kontroli. Regularne sprawdzanie szelek pod kątem zużycia, uszkodzeń i korozji przez kompetentną osobę powinno być częścią wszystkich programów zarządzania jakością, a w przypadku wykrycia wad szelki powinny zostać niezwłocznie wymienione. Zgodnie z normą EN365:2004 4.4(b) szelki należy kontrolować przynajmniej co 12 miesięcy, ale zalecane jest przeprowadzanie szczegółowych kontroli co 6 miesięcy lub częściej, jeśli są one używane w określonych warunkach (np. skrajnych warunkach pogodowych). Wyniki takich kontroli powinny być rejestrowane i przechowywane do następnej inspekcji.

Podsumowanie

Należy pamiętać, iż nie wszystkie szelki są takie same – pracownicy, warunki ich pracy oraz szereg innych czynników są kluczowymi elementami podczas doboru rozwiązania na potrzeby danego rodzaju prac na wysokościach. Nawet najlepsze zabezpieczenia będą nieskuteczne, jeśli są nieprawidłowo aplikowane.

Jednym z najlepszych sposobów na zachęcenie pracowników do noszenia ŚOI i stworzenie trwałej kultury dbania o bezpieczeństwo jest zapewnienie im wygodnych i atrakcyjnych do noszenia środków ochrony wysokiej jakości.

Szelki bezpieczeństwa Miller H-Design™