Jak modernizować energetycznie polską wieś?

25 marca 2013 r. w Centrum Prasowym PAP w Warszawie Forum Rozwoju Efektywnej Energii (FREE) zorganizowało debatę poświęconą modernizacji energetycznej polskiej wsi i roli poszczególnych źródeł energii w tym procesie. Wydarzenie połączone było z premierą 2. edycji Białej Księgi, najnowszego dokumentu analizującego sytuację energetyczną na obszarach wiejskich w Polsce.

Polska wieś potrzebuje dostępu do nowoczesnych źródeł energii. Kierunkami, w jakich powinna rozwijać się energetyka na wsi, są rozproszenie i dywersyfikacja źródeł, połączenie źródeł odnawialnych z gazowymi oraz rozwój efektywności energetycznej. To główne tezy postawione przez ekspertów FREE.

Dzięki takiej modernizacji, mieszkańcy mogliby liczyć na mniejsze rachunki za energię elektryczną, nowe miejsca pracy i ochronę środowiska naturalnego.

Modernizacja energetyczna jest warunkiem udziału obszarów wiejskich w konkurencyjnym rozwoju gospodarczym Polski. Jednocześnie wymaga ona odrębnego podejścia i innowacyjnych mechanizmów wsparcia.

O tym, jak ją przeprowadzić i jakie instrumenty wsparcia należałoby uruchomić, rozmawiali  eksperci: dr Andrzej Hałasiewicz, ekspert ds. rozwoju obszarów wiejskich w Kancelarii Prezydenta RP, prof. Krzysztof Żmijewski, Sekretarz Generalny Społecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, Małgorzata Skucha, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej, Sylwester Śmigiel, przewodniczący Forum Rozwoju Efektywnej Energii (FREE) oraz Bożena Wróblewska, ekspert w zakresie innowacji energetycznych, również z Forum Rozwoju Efektywnej Energii (FREE). Dyskusji ekspertów towarzyszyła premiera 2. edycji Białej Księgi, najnowszego dokumentu analizującego sytuację energetyczną na obszarach wiejskich w Polsce.

Kluczowe wnioski płynące z Białej Księgi

Nadchodzące lata będą trudne zarówno dla odbiorców, jak i dostawców energii. Presja na wytwarzanie coraz większej ilości energii, w tym zwiększanie udziału źródeł odnawialnych w miksie energetycznym, a także poprawa efektywności energetycznej wpłyną na wysokość cen energii. Dotyczyć to będzie zarówno cen na rynku hurtowym, jak i dla odbiorców końcowych.

Rozwiązania dzisiejszych problemów wiele osób upatruje w gazie łupkowym i energetyce nuklearnej. Jednak dyskusja o nich nie uchroni nas przed ogromnymi inwestycjami w infrastrukturę przesyłową oraz moce produkcyjne, chociażby ze względu na planowane wyłączenie z eksploatacji przestarzałych bloków energetycznych i przewidywany wzrost zużycia energii elektrycznej.

Jeśli chodzi o źródła energii, eksperci Komisji Europejskiej, Agencji Rynku Energii, Międzynarodowej Agencji Energetycznej oraz Forum Rozwoju Efektywnej Energii (FREE) zgadzają się co do tego, że w ciągu najbliższych 20 lat dodatkowe zapotrzebowanie na energię będzie zaspokajane przez energię odnawialna i gaz, co doprowadzi do dywersyfikacji miksu.

Trend budowania gospodarek niskoemisyjnych jest wyraźnie zauważalny na świecie. Został też zauważony w Polsce pomimo naszych znaczących zasobów węgla i jego dominacji w miksie energetycznym. Budowa gospodarki niskoemisyjnej ma bezpośrednie przełożenie na wzrost innowacyjności i efektywności energetycznej. Wraz z nią powinna się rozwijać energetyka prosumencka, oparta na wysokowydajnych źródłach rozproszonych, w której konsument może stać się jednocześnie producentem energii.

Energetyka prosumencka, oparta na źródłach rozproszonych, jest sposobem na pełne wykorzystanie potencjału energetycznego kraju. Rozwijana w przemyślany sposób może stać się doskonałym uzupełnieniem dużej energetyki systemowej, wszędzie tam, gdzie ze względów ekonomicznych czy środowiskowych nie jest ona optymalnym rozwiązaniem.

Zwrot w kierunku energetyki prosumenckiej i rozproszonej powinny wesprzeć odpowiednie przepisy legislacyjne, ułatwiające uruchamianie mikroźródeł oraz fiskalne zachęcające do inwestowania w te mikroźródła odbiorców indywidualnych oraz przedsiębiorców.

W naszych warunkach klimatycznych docenienia wymagają źródła gazowe (gaz ziemny i płynny (LPG)), które w instalacjach łączonych (hybrydowych) sprawdzają się jako doskonały stabilizator źródeł odnawialnych.

Eksperci zwracają też uwagę na ogromny potencjał związany z popularyzacją skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w mikroskali, czyli tzw. mikrokogeneracji. Jest to technologia bardzo wydajna, a urządzenia mCHP osiągają nawet 96% sprawności skojarzonej.

Wsparcie rozwoju mikrokogeneracji to duży krok w przyszłość, który powinien zostać wykonany w Polsce juz dziś. Mikrozródła kogeneracyjne powinny zostać objęte takim samym wsparciem jak mikroźródła odnawialne. Wiele korzyści jakich dostarcza ta technologia dostrzegli już Brytyjczycy i Niemcy, którzy zdążyli wdrożyć specjalne programy wsparcia dla rozwoju mikroźródeł kogeneracyjnych.

Polska jest w trakcie formułowania najważniejszych aktów prawnych, które na wiele lat określą, jak będzie wyglądała energetyka w naszym kraju. Czy dołączymy do czołówki europejskiego peletonu, rozwijając swoją innowacyjność i dobrobyt, czy będziemy jednym z wielu krajów, które nie wykorzystały swojej szansy – wszystko to okaże się niebawem. Przyjęcie tzw. „dużego trójpaku”
– pakietu najważniejszych dla energetyki ustaw  ̶  zostało przesunięte na rok 2014.

Nadal istnieje szansa, że do tego czasu uda się zwrócić uwagę na nowe w Polsce technologie.

Nadal istnieje szansa, że w nowej polityce energetycznej uwzględnione zostaną potrzeby mieszkańców wsi, dla których mikroźródła są sposobem na niezależność, mniejsze rachunki za prąd
i dodatkowe źródło dochodów.

Białą Księgę można pobrać z Multiteki na stronie FREE. Publikacja zawiera m.in. wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie FREE oraz przykłady zastosowania nowoczesnych technologii na obszarach niezurbanizowanych.