|
|
 |
|
|
|
Energetyka, Automatyka przemysłowa, Elektrotechnika
|
|
|
|
|
|
|
Projekt normy wprowadza zalecenia dotyczące przyjmowania siatki punktów do obliczeń i weryfikacji natężenia oświetlenia.
Oczka siatki powinny być kształtem zbliżone do kwadratu, w którym stosunek długości do szerokości zawiera się w przedziale 0,5 i 2, a maksymalny wymiar nie przekracza wartości:
p = 0,2 x 5 log10 (d)
gdzie:
p ≤ 10 m,
p – maksymalny wymiar oczka siatki,
d – dłuższy wymiar pola, gdy stosunek długości boku dłuższego do krótszego jest mniejszy od 2; gdy tak nie jest – d jest krótszym wymiarem powierzchni.
Liczba punktów dla boku większej długości jest najbliższą całkowitą liczbą z podzielenia d/p.
Pas przy ścianach o szerokości 0,5 m jest wyłączony z obliczeń, z wyjątkiem sytuacji, gdy miejsce pracy znajduje się w obrębie tego pasa.
Przykładowe siatki punktów obliczeniowych (pomiarowych) zestawiono w tabeli 3.
Tabela 3. Siatka punktów obliczeniowych dla natężenia oświetlenia w polu zadania wzrokowego, w polu bezpośredniego otoczenia i w tle
Długość powierzchni [m] | Maksymalna odległość punktów [m] | Minimalna liczba punktów obliczeniowych (kontrolnych) |
| 0,40 | 0,15 | 3 |
| 0,60 | 0,20 | 3 |
| 1,00 | 0,20 | 5 |
2,00 | 0,30 | 6 |
| 5,00 | 0,60 | 8 |
| 10,00 | 1,00 | 10 |
| 25,00 | 2,00 | 12 |
| 50,00 | 3,00 | 17 |
| 100,00 | 5,00 | 20 |
Analogiczny sposób wyznaczania punktów dotyczy ścian i sufitu.
Dopełnieniem oświetlenia pola zadania wzrokowego powinno być oświetlenie przestrzeni, w której przebywają ludzie. Jest to niezbędne dla ekspozycji kształtu obiektów, ich faktury oraz poprawienia wyglądu osób przebywających we wnętrzu.
Pojęcia: średnie cylindryczne natężenie oświetlenia, modelowanie i ioświetlenie kierunkowe opisują te warunki.
Dobra wzrokowa komunikacja i identyfikacja obiektów we wnętrzu wymaga odpowiedniego oświetlenia przestrzeni, w której przebywają ludzie. Stan taki można osiągnąć, zapewniając odpowiedni poziom średniego cylindrycznego natężenia oświetlenia (średniego pionowego natężenia oświetlenia – rys. 2.), tj. poziom:
Dla siedzących osób wysokość obliczeniowa (pomiarowa) powinna wynosić 1,2 m, natomiast dla stojących – 1,6 m. W strefach, gdzie istotna jest dobra komunikacja wzrokowa, szczególnie w biurach, miejscach spotkań i nauki, powinno się zapewnić poziom:
 |
| Rys. 2. Ilustracja sposobu wyznaczania cylindrycznego natężenia oświetlenia |
Ogólny wygląd wnętrza jest korzystny, gdy przestrzenne struktury, osoby i obiekty są oświetlone w sposób eksponujący formę i fakturę, tworzący wyrazisty i przyjemny obraz. Oświetlenie nie powinno być ani zbyt kierunkowe, tworzące ostre cienie, ani zbyt rozproszone, tracące efekt modelowania, tworzące monotonne otoczenie.
Modelowanie jest ważnym kryterium dotyczącym jakości oświetlenia, związanym z uzyskaniem równowagi pomiędzy rozproszonym i kierunkowym światłem.
Proporcja pomiędzy cylindrycznym i poziomym natężeniem oświetlenia w punkcie może stanowić wskaźnik modelowania, którego wartość pomiędzy 0,30 i 0,60 wskazuje na dobre modelowanie:
0,30 ≥ Ez/Eh ≥ 0,60
Kierunkowe oświetlenia zadań wzrokowych może podkreślać szczegóły zadania, poprawiając ich widoczność i ułatwiając wykonywanie pracy.
Projekt nowej normy zawiera istotne zmiany dopuszczalnych średnich luminancji opraw, których odbicie może powstać w ekranach monitorów dla normalnych kierunków obserwacji. Uwzględniono wpływ jakości i trybu pracy monitorów na potencjalne pogorszenie warunków pracy wzrokowej, wynikające z odbić obniżających kontrast obrazu.
W przypadku gdy ekran charakteryzujący się „wysoką luminancją” pracuje przy luminancjach poniżej 200 cd/m2, wtedy należy go traktować jak ekran o średniej luminancji.
Tak jak w obowiązującej dotychczas normie, granice średnich luminancji oprawy dotyczą kątów elewacji 65° i większych, mierzonych od pionu, radialnie wokół opraw, dla ekranów ustawionych pionowo lub odchylonych o kąt nie większy niż 15°.
Tabela 4. Graniczne wartości średnich luminancji opraw oświetleniowych, które mogą odbijać się w płaskich ekranach
Deklarowana wysoka luminacja ekranu | Ekran o wysokiej luminacji L > 200 cd/m2 | Ekran o średniej luminacji L ≤ 200 cd/m2 |
Przypadek A (polaryzacja pozytywowa, normalne wymagania dotyczące barwy i szczegółów odczytywanych informacji), np. biura, szkoły itp. | ≤ 3000 cd/m2 | ≤ 1500 cd/m2 |
| Przypadek B (polaryzacja negatywowa i/lub wyższe wymagania dotyczące barwy i szczegółów odczytywanych informacji) np. barwy w CAD itp. | ≤ 1500 cd/m2 | ≤ 1000 cd/m2 |
| „Wysoka deklarowana luminancja” oznacza maksymalną luminancję białej części ekranu – ta wartość jest podawana przez producenta monitora. | ||
Podsumowanie
Nowe normy, często stanowiące rewizję dotychczas obowiązujących, bazują na wynikach aktualnych badań. Uwzględniają także wnioski i doświadczenia płynące z praktycznego stosowania już obowiązujących standardów.
Artykuł został przygotowany na podstawie referatu wygłoszonego na III Konferencji naukowo-technicznej z cyklu „Energooszczędność w oświetleniu”, zatytułowanej „Efektywność energetyczna w oświetleniu. Nowe wymagania i możliwości”. Poznań, 8 maja 2012 r.
Literatura:
[1] PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach
[2] PN-EN 12464-1:2011 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach (oryg.)
[3] www.cen.eu/cen/Sectors/TechnicalCommitteesWorkshops/CENT1echnicalCommittees/Pages/WP.aspx?param=6150&title=Light%20and%20lighting, dostęp 26.04.2012
|
|
| REKLAMA |
|
|
| REKLAMA |
|
|
wstecz
