Trzęsienie ziemi w Japonii – awaria w elektrowni Fukushima

Film przedstawiający moment wybuchu wodoru i zniszczenie górnej części budynku reaktora nr 1. Zniszczeniu nie uległa jednak stalowa obudowa bezpieczeństwa reaktora:

Nie jest możliwy wybuch reaktora o charakterze wybuchu bomby jądrowej.

Na podstawie dostępnych obecnie, sprawdzonych informacji, radykalne środki podjęte dotychczas (ewakuacja ludności) mają charakter wyprzedzający i wynikają z ostrych procedur kryzysowych. Brak doniesień o szkodach radiologicznych wśród ludności.

Premier Japonii Naoto Kan wezwał ludność zamieszkującą obszary w pobliżu siłowni do zachowania spokoju i zapewnił, że władze uczynią wszystko co w ich mocy, by zabezpieczyć zdrowie mieszkańców.

Wybuchy były spowodowane wyciekiem wodoru, w tej chwili nie ma pewności co do źródła wodoru w budynkach (początkowe informacje wskazywały na wyciek wodoru z maszynowni jednak możliwe że wydzielił się on w reakcji koszulek cyrkonowych z parą wodną, co było efektem uszkodzenia prętów paliwowych). Zagrożony reaktor to BWR - gdyby w reaktorze PWR zawalił się dach hali turbin, to nie byłoby żadnych uwolnień substancji radioaktywnych. Natomiast w obiegu parowym BWR jest promieniotwórczy jod - dlatego prasa podała, że z reaktora uwalniają się „substancje radioaktywne”. Natężenie uwolnień maleje z czasem, po odcięciu rozerwanej części obiegu od reaktora, ale początkowo uwolnienia jodu są duże. Rozerwanie obiegu parowego w BWR jest awarią, która może się zdarzyć. Awaria tego typu w reaktorach PWR (EPR, AP1000, APWR i inne), które planowane są w Polsce, nie miałaby żadnych skutków radiologicznych, ponieważ obieg parowy w elektrowniach typu PWR nie jest skażony – para nie ma fizycznego kontaktu z wodą chłodzącą reaktor.

Przekrój graficzny bloku z reaktorem BWR w elektrowni Fukushima, który uległ awarii (NIE jest to rysunek przedstawiający uszkodzenie):

Powodem ewakuacji były uwolnienia jodu, i stąd propozycja rozdawania pastylek jodu stabilnego. Do uwolnień jodu nie mogłoby dojść w reaktorach typu PWR, ponieważ cały obieg pierwotny zamknięty jest w obudowie bezpieczeństwa – w przeciwieństwie do reaktorów BWR, gdzie wychodzi poza obudowę aż do hali turbin.

Japoński dozór jądrowy ocenił awarię w bloku nr 1 elektrowni Fukushima I na poziomie 5 w 7-stopniowej skali INES.

W Japonii pracują 54 reaktory w 17 elektrowniach jądrowych. Reaktor, który najbardziej ucierpiał podczas trzęsienia ziemi jest prawie najstarszym reaktorem i miał w tym roku zakończyć pracę. Zaprojektowała go w latach 60-tych firma General Electric. Jest to reaktor II generacji. Obecnie budowane (również w Japonii) nowe reaktory generacji III i III+ posiadają skuteczniejsze zabezpieczenia na wypadek trzęsień ziemi – przykładem jest elektrownia Kashiwazaki-Kariwa (największa elektrownia jądrowa na świecie), która w lipcu 2007 r. wytrzymała bez większych szkód trzęsienie ziemi o sile 7,9 stopnia w skali Richtera.

W Japonii każdego roku dochodzi do ok. 1000 trzęsień ziemi. Wszystkie budynki i obiekty przemysłowe projektowane są z uwzględnieniem tego zagrożenia – a elektrownie jądrowe w szczególności. Wczorajsze trzęsienie ziemi o sile 9 stopni w skali Richtera było najsilniejszym trzęsieniem ziemi w Japonii od 140 lat.