Nadchodzi era budynków zeroemisyjnych. Czy Polska sprosta oczekiwaniom Unii Europejskiej?

Zbliżają się terminy wejścia w życie nowych regulacji unijnych dotyczących budynków. Zaktualizowana dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) wyznacza jasny kierunek [1]. Od 2030 r. każda nowa inwestycja w UE musi być zeroemisyjna w całym cyklu życia. Do 2050 r. istniejąca infrastruktura budowlana ma być w pełni zdekarbonizowana.

Standard zeroemisyjności to nie tylko kwestia energooszczędności – budynek przyszłości to inteligentny obiekt wyposażony w systemy monitorujące, optymalizujące parametry i elastycznie reagujące na zmieniające się warunki, zarówno wewnątrz obiektu, jak i w sieci energetycznej.

Miliony budynków do modernizacji

Regulacje dotyczą wszystkich obiektów – zarówno tych właśnie powstających, jak i istniejących. Z nowymi inwestycjami jest prościej: projektuje się je od razu jako energooszczędne, a żeby były zeroemisyjne, wystarczy odpowiednio je wyspecyfikować już na etapie projektu. Prawdziwe wyzwanie czeka właścicieli starszych nieruchomości. W całej Unii Europejskiej około 85% budynków powstało przed 2000 rokiem, a trzy czwarte z nich pozostaje energetycznie nieefektywnych^[2]. W Polsce aż 70% istniejących obiektów wymaga modernizacji^[3]. Skala problemu jest więc ogromna, a stawka wysoka – w miarę jak nowe budynki będą coraz bardziej efektywne, niemodernizowane nieruchomości będą traciły na wartości.

Według długoterminowej strategii naszego kraju osiągnięcie celu na 2050 rok wymaga 7,5 miliona inwestycji, z czego prawie 2/3 to głębokie termomodernizacje, które w wielu przypadkach trzeba będzie przeprowadzać etapami^[4]. Aby to zrealizować, niezbędne są kompleksowe działania obejmujące m.in. poprawę przegród budowlanych (izolacja termiczna, wymiana okien), instalację wysokowydajnych systemów (pompy ciepła, modernizacja instalacji HVAC, odzysk ciepła) oraz cyfrowych systemów sterowania, które gwarantują utrzymanie parametrów w dłuższym okresie. Priorytetem jest renowacja energetyczna budynków mieszkalnych i użytkowych tak, aby ograniczyć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji. Niezależnie od wieku obiektu – kluczem do utrzymania wysokiej efektywności budynku jest inteligentna automatyka. Honeywell dostarcza właśnie takie rozwiązania.

Nie tylko energooszczędność – liczą się wnętrza przyjazne dla zdrowia

Budynki pochłaniają dziś około 40% końcowej energii zużywanej w UE^[5] i odpowiadają za mniej więcej jedną trzecią emisji związanych z energią^[6]. Poprawa wydajności istniejących obiektów to jeden z najszybszych sposobów na obniżenie rachunków konsumentów i firm oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej sektora do 2050 roku. Zrewidowane przepisy^[7] idą dalej – wprowadzają wymogi dotyczące środowiska wewnętrznego (IEQ): normy jakości powietrza (IAQ), regularne przeglądy wentylacji i klimatyzacji oraz monitoring IEQ wbudowany w systemy automatyki. Państwa członkowskie same określą standardy IEQ, ale budynki niemieszkalne zeroemisyjne oraz te poddawane większym renowacjom muszą być wyposażone w urządzenia do monitorowania i kontroli IAQ. Od 29 maja 2026 roku taki monitoring stanie się obowiązkowym elementem systemów automatyki budynkowej.

Technologia w praktyce

Honeywell wdraża zintegrowane systemy automatyki w biurowcach, centrach handlowych, szkołach i szpitalach. W Polsce rozwiązania firmy działają w takich obiektach, jak gigafabryki, duże lotniska, luksusowe hotele, szpitale czy większe sieci handlowe.

„Każdy budynek jest inny i podobnie jak każdy portfel nieruchomości wymaga indywidualnego podejścia. Urzędy, szkoły, magazyny, parki handlowe i biurowce działają w innym rytmie, mają różne obłożenie. Dlatego skuteczna strategia energetyczna musi być szyta na miarę funkcji i ryzyk każdego obiektu, a zarazem spójna dla całego portfolio, tak by jednocześnie obniżać rachunki, realizować dekarbonizację i wzmacniać odporność operacyjną,” tłumaczy Hubert Mydłowski, Country Manager Poland, Building Automation, Honeywell.

Bezpieczeństwo i niezawodność

Honeywell zabezpiecza obiekty na trzech poziomach. Pierwszy to Life Safety, który obejmuje systemy wykrywania pożaru, alarmowania i ewakuacji. Drugi to Security Management – czyli zintegrowany monitoring wizyjny i kontrola dostępu obsługiwane z jednej konsoli. Trzeci poziom to warstwa AI i uczenia maszynowego, która zarządza utrzymaniem ruchu (FDD), wykrywa anomalie i sugeruje działania serwisowe. Dzięki temu kluczowe systemy działają stabilniej, jest mniej awarii, a koszty operacyjne spadają. A wszystkim można zarządzać z jednego miejsca. Sztuczna inteligencja pomaga też optymalizować zużycie mediów. Z badań Honeywell^[8] wynika, że ponad połowa organizacji korzysta już z AI do zarządzania energią w budynkach, 41% monitoruje dzięki niej zużycie wody, a 40% utrzymuje komfortową temperaturę.

Automatyka, która się zwraca

System zarządzania budynkiem (BMS) łączy wszystkie instalacje w jedną całość i steruje nimi inteligentnie. Kiedy podłączymy do niego wentylację, oświetlenie, wodę, zasilanie, bezpieczeństwo i ładowarki do aut elektrycznych, budynek zaczyna zużywać dokładnie tyle energii, ile naprawdę potrzebuje. Jak to działa? Czujniki IoT i algorytmy AI sprawdzają, ile osób jest w budynku, i na tej podstawie dostosowują wentylację. Regulują światło w zależności od tego, ile jest słońca za oknem. Wyłączają urządzenia w pustych pomieszczeniach. Optymalizują zużycie wody i prądu. System podejmuje decyzje na bieżąco – przewiduje, kiedy trzeba będzie ogrzewać lub chłodzić, patrząc na to, ilu będzie użytkowników i jaka jest prognoza pogody. Gromadzi też dane o emisjach, co ułatwia raportowanie ESG i planowanie kolejnych działań.

Nadchodzący wymóg zeroemisyjności od 2030 roku i potrzeba modernizacji milionów budynków w Polsce nie zostawiają wątpliwości: nie warto czekać do ostatniej chwili. Właściciele obiektów, którzy zaczną działać teraz, a nie tuż przed upływającym terminem, zyskają przewagę konkurencyjną – niższe koszty, pewność zgodności z przepisami i wyższą wartość swoich aktywów. Zintegrowane rozwiązania Honeywell to sprawdzona droga do realizacji tych celów.