Czujniki ruchu PIR i mikrofalowe w oprawach LED

fot. Mikrofalowy czujnik ruchu

Automatycznie włączające się światło praktycznie nie ma wad. To oszczędność energii elektrycznej, poprawa komfortu i bezpieczeństwa użytkowników, a nawet ostrzeżenie alarmujące, że na posesji czy w domu jest nieproszony gość.

Szczególnie w okresie jesienno-zimowym korzyści z zamontowania czujników ruchu będą wymierne. Światło włączy się tylko, jeśli ktoś będzie się poruszał w zasięgu czujnika. Dlatego też w takich miejscach jak klatki schodowe, korytarze, wejścia do budynków, schowki, lampy z czujkami ruchu zdają doskonale egzamin. Po pierwsze oświetlają tylko wtedy, gdy jest to potrzebne, a więc generują oszczędności energii elektrycznej, a po drugie dbają o bezpieczeństwo mieszkańców „informując”, że ktoś znajduje się w zasięgu czujek.

Najwygodniejszym rozwiązaniem, zarówno dla fachowców montujących urządzenia, jak i użytkowników, są czujniki ruchu fabrycznie zainstalowane w oprawy LED. To dwa w jednym, czyli funkcjonalne światło w ładnych oprawach połączone z czujnikami. Instalacja jest więc prosta, nie wymaga dodatkowych akcesoriów.

Czujniki oferowane w oprawach mogą być pasywne lub aktywne, czyli PIR lub mikrofalowe. Kiedy jakie zastosować, jakie są między nimi różnice istotne dla użytkowników?

Jak działa czujnik ruchu PIR?

Czujka ruchu PIR jest czujką pasywną. PIR to skrót od Passive Infra Red – czujnik działa na podczerwień dzięki wbudowanym procesorom, lustrom i soczewkom. PIR nie emituje promieniowania, ale je odbiera. Wykrywa zmianę temperatury, jeżeli w polu jej działania pojawi się człowiek.

PIR działa w przestrzeni podzielonej na strefy. Wykrywa ruch (ciała cieplejszego od otoczenia) jeżeli to ciało przemieści się pomiędzy strefami. Jeżeli ruch odbywa się w obszarze jednej strefy to nie zostanie wykryty.

Zmiana temperatury pomiędzy aktywnymi strefami generuje sygnał

Oprawy oferowane przez GTV z zamontowanymi czujnikami PIR:

• Logos
• Italia
• Delta
• Vizela
• Paris

Jak działa czujnik mikrofalowy?

Czujnik mikrofalowy jest czujką aktywną. Emituje on promieniowanie mikrofalowe (rzędu kilku GHz). Wykorzystuje efekt Dopplera, czyli zmiany częstotliwości fali w zależności od prędkości poruszania się obiektu. Czujnik mikrofalowy wykrywa ruch każdego ciała (niezależnie od jego temperatury), od którego odbija się wysyłane promieniowanie. Co ważne, promieniowanie mikrofalowe może przenikać przez cienkie przeszkody.

Oprawy GTV oferowane z czujnikami mikrofalowymi:

• Empolio
• Tokio
• Osaka
• Wenus
• Wenus Duo

Czujniki PIR vs czujniki mikrofalowe

• Wygląd

Oprawy z czujnikami mikrofalowymi wyglądają estetyczniej, ponieważ czujnik jest niewidoczny, ukryty pod kloszem. Z kolei czujka PIR jest widoczna, z charakterystycznymi „soczewkami”.

Oprawa z czujnikiem mikrofalowym

Oprawa z czujnikiem PIR

• Kierunek wykrywania ruchu

Ze względu na metodę wykrywania ruchu, czujki PIR i mikrofalowe  inaczej reagują na kierunek, w jakim przemieszcza się obiekt. W zależności czy ruch odbywa się w kierunku czujki, czy też prostopadle do tego kierunku, czułość jest różna, jak pokazują poniższe rysunkach.

Czujka PIR lepiej wykrywa ruch w kierunku prostopadłym

Dobierając oprawę z czujką ruchu i miejsce jej montażu, trzeba zwrócić na to uwagę. Na przykład zamontowanie oprawy z czujką PIR na suficie w osi wąskiego korytarza, może okazać się rozwiązaniem niezadowalającym pod względem czułości.

• Przeszkody

Czujnik PIR – ponieważ działa wykrywając różnice temperatury, to nawet tak niewielka przeszkoda, jak kartka papieru będzie zakłócała pracę i ruch nie zostanie wykryty. Dlatego tak ważne jest miejsce, w którym oprawa LED z czujką PIR zostanie zamontowana.

Warto także wiedzieć, że im wyższa jest temperatura powietrza, to czułość czujki PIR spada. Najlepiej działa, gdy temperatura otoczenia nie przekracza 24°C.

Czujnik mikrofalowy – wykrywa ruch przez takie przegrody, jak np. drzwi czy cienkie ściany. Z jednej strony to zaleta, bo jedna czujka może „pilnować” dwóch pomieszczeń, ale z drugiej może się okazać, że światło włącza się za często. Najlepiej więc wybrać oprawę z regulacją czułości wykrywania.

• Ograniczenia montażowe

Działanie czujników ruchu PIR, wykrywających różnice temperatury,  mogą zakłócać np. grzejniki, nagrzane okna czy światło słoneczne padające bezpośrednio lub odbite np. od podłogi. Wyloty powietrza z instalacji wentylacji czy klimatyzacji także mogą powodować nieprawidłowe działanie.

Działanie czujników mikrofalowych może być zakłócane przez poruszające się obiekty. Na przykład firanki przy otwartym oknie albo  poruszające się pod wpływem wiatru drzewa czy krzewy.  

WARTO WIEDZIEĆ

W niektórych sytuacjach potrzebne są czujniki w funkcją korytarzową. Na przykład w hotelu, w którym na korytarzach zamontowano oprawy z czujnikami ruchu, może się zdarzyć, że wychodząc z pokoju trzeba najpierw wejść w zupełnie ciemne pomieszczenie by dopiero po chwili znaleźć się w zasięgu czujki.
Jak wyeliminować taki dyskomfort? Montując oprawy GTV  z funkcją korytarzową, którą można tak zaprogramować, że podczas czuwania lampy nie gasną całkowicie, ale świecą ściemnione do poziomu 10-20% (pobierając tylko 10-20% energii). Dzięki temu nie tylko jest poprawiony komfort i bezpieczeństwo poruszania się po korytarzach, ale i zużywane jest zdecydowanie mniej energii.

Jak to działa? W czujce programujemy dwa czasy T1 (Hold Time) i T2 (STBY). Po wykryciu ruchu oprawa zaczyna świecić i dawać 100% światła. Kiedy ruch zniknie z pola widzenia czujnika, po upływie czasu T1 oprawa przygaśnie, dając tylko 20% mocy przez zadany czas (T2). Dopiero po upłynięciu czasu T2 wyłączy się całkowicie (czas T2 można ustawić na nieskończoność, wtedy oprawa nigdy nie gaśnie całkowicie).

Oprawy GTV oferowane z funkcją korytarzową:

• Tokio (2 indeksy)
• Osaka
• Wenus D13

Jak dobrać odpowiedni czujnik?

Biorąc pod uwagę cechy czujników, ich ograniczenia montażowe jest kilka aspektów, jakie należy wziąć pod uwagę przy wyborze oprawy z czujnikiem ruchu.

Gdzie będzie zamontowany czujnik – na zewnątrz czy wewnątrz budynku?

Oprawy z czujnikami PIR mogą być montowane i na zewnątrz, i wewnątrz. Muszą być spełnione dwa warunki, aby światło włączyło się automatycznie: obiekt musi się przemieszczać między strefami zasięgu czujki oraz musi być cieplejszy od otoczenia.

Oprawy z czujnikiem mikrofalowym są polecane do wnętrz. Do warunków panujących na zewnątrz są zbyt czułe, ponieważ będą  wykrywać ruch krzaków na wietrze czy przelatującego ptaka.

Jaki będzie kierunek ruchu względem miejsca montażu oprawy?

Jeżeli główny ruch odbywać się będzie wzdłuż pola widzenia czujnika, wybierzmy oprawę z PIR.

Tam, gdzie ruch będzie głównie w kierunku do oprawy, lepiej wybrać oprawę z czujnikiem mikrofalowym.

Jaka czułość czujnika jest potrzebna?

Jest to szczególnie ważne w budynkach gęsto zamieszkałych. W takich warunkach czujki mikrofalowe mogą być zbyt czułe, bowiem  wykrywają ruch również przez cienkie ściany i drzwi.

Większość czujników mikrofalowych ma regulację czułości, zatem można ją dopasować do aktualnych potrzeb, choć wymaga to dodatkowej pracy.

Czujnik światła dziennego

W zasadzie wszystkie czujki ruchu mają wbudowany także czujnik światła. Dzięki temu oprawy się nie załączają, gdy jest jasno.

Jak działa ten czujnik? Gdy oprawa jest wyłączona, czujnik światła monitoruje jasność otoczenia i kiedy wykrywa jasność większą od ustawionego progu, blokuje załączanie czujnika (mimo, że został wykryty ruch). Próg załączania można regulować.

Taki sposób działania ma dwa ograniczenia, które warto uwzględnić dobierając urządzenia.

1. Jeżeli czujnik jest stale pobudzony (w zasięgu czujnika wciąż przemieszczają się ludzie) i oprawa cały czas świeci, to czujnik światła nie wyłączy światła nawet, gdy będzie jasny dzień. Dopiero kiedy oprawa zgaśnie, czujnik światła wykryje, że jest dzień i wtedy zablokuje załączanie czujnika.
2. Jeżeli w jednym pomieszczeniu zamontujemy kilka opraw z czujnikami ruchu (i światła), to zaświecenie jednej oprawy może spowodować zablokowanie czujników w sąsiednich oprawach. Tak się stanie jeżeli po załączeniu pierwszej oprawy sąsiednie czujniki światła zinterpretują to jako dzień.