Upowszechnianie usług technologii informacyjnych i komunikacyjnych

W ostatnich latach trwają intensywne prace na rzecz przemian programowych nauczania, zmierzających w kierunku tworzenia „edukacji skutecznej, przyjaznej i nowoczesnej”. Tematyka ta jest komplementarna względem problematyki rozwoju technologii społeczeństwa informacyjnego, a w tym względem tworzenia skutecznych sposobów cyfrowej (wirtualnej) organizacji działań w strukturach współdziałania i nauczania kształtującego się społeczeństwa informacyjnego w kontekście przemian ekonomiczno-gospodarcze, społeczno-kulturowe i edukacyjnych. Wśród ważnej problematyki dostrzega się następujące tematy:
• strukturalizacja przekazywania wiedzy i wymagań w procesie nauczania,
• organizacja międzyszkolnego współdziałania,
• znaczenie integracji między przedmiotowej w przemianach postępowania szkoły,
• wpływ Internetu na komunikację interpersonalną,
• nowoczesne technologie w przemianach nauczania ogólnego,
• przemiany programowe nauczania informatyki i technologii informacyjnych w szkolnictwie ogólnym,
• nowe strategie postępowania nauczyciela w nauczaniu i upowszechnianie sprawnych narzędzi metodycznych.

Problematyka ta dotyczy przemian w technologiach, ukierunkowanych na cyfrową organizację, ze szczególnym uwzględnieniem przemian strukturalnych nauczania ogólnego, na podstawie stosowania metod informatyki i technologii informacyjnych w cyfrowej organizacji nauczania w różnorodnych szczegółowych dziedzinach przedmiotowych.

Punktem wyjścia prac nad przemianami organizacji nauczania jest rozwój środowiska informacyjno-sieciowego, które stwarza nowe, nieznane dotąd możliwości wzajemnego przekazywania wiedzy tematycznej i osobowej. Widać bowiem, że przyszłością edukacji, zorientowanej na tworzenie nowego obrazu społeczeństwa (z podmiotowym udziałem człowieka w procesach organizacyjnych, gospodarczych, społecznych i politycznych) jest skuteczne przekazywanie podstawowych kompetencji informacyjnych kształtowanych w szkole.

Potrzebne są przemiany wielo aspektowe. Po pierwsze potrzebne jest upowszechnienia problematyki strukturalizacji wiedzy i standaryzacji wymagań w poszczególnych etapach edukacji. Po drugie ważne jest tworzenie infrastruktury wzajemnej wymiany i korzystania z wiedzy osobowej uznanych specjalistów, reprezentujących obszary różnorodnej wiedzy humanistycznej i wiedzy specjalistów w obszarze I&CT. Po trzecie trzeba dostrzegać, że wzajemne nauczanie i współdziałanie nie jest możliwe bez przemian systemów edukacji, traktowanych jako sprawczy czynnik kształtowania tych umiejętności, wpływających na przemiany strukturalne nauczania, opartego do przekazywaniu zasobów cyfrowych, w tworzonych przez nauczycieli schematach wiedzy przedmiotowej. Dodatkowym przymiotem podejmowanych prac jest to, że szkoły coraz skuteczniej same wspierają przemian służące podmiotowemu rozwojowi uczniów; stąd dostrzegana jest rola współdziałania szkół w ramach prac nad przemianami nauczania. Uwzględnia się znaczenie zagadnień etycznych, które stanowią paradygmat pracy nauczycieli, z narastającą interakcją uczeń-nauczyciel w kolejnych etapach edukacji. Taki obraz prac, wynikający z nowoczesnej wiedzy na temat potrzeb przemian przedmiotu i form nauczania w strukturach „nowego społeczeństwa”, może służyć promocji (upowszechnianiu) nowych podstaw programowych nauczania, zmierzających w kierunku tworzenia „edukacji skutecznej, przyjaznej i nowoczesnej”. Potrzebne są jednak nowe uregulowania organizacyjne (m. in. w pracach nadzoru pedagogicznego), a nawet potrzeby uregulowań prawnych (m. in. w przemianach prawa oświatowego), dostosowywania prawa oświatowego do nowoczesnych trybów przekazywania wiedzy. Chodzi o „umocowania” także formalno – prawne upowszechniania doskonalenia podstawy programowej … w poszczególnych typach szkół pod kątem jej zgodności z gospodarką opartą na wiedzy – podstawy programowej, będącej konsekwencją tworzenia struktur cyfrowego stylu nauczania.

Zbigniew Talaga

Dylematy użyteczności usług informatycznych

Usługi informatyczne to bardzo szerokie pojęcie. Pod pojęciem „użyteczność usług informatycznych” należy rozumieć stopień dopasowania rozwiązania informatycznego do potrzeb użytkownika. Do oceny stopnia dopasowania zaliczamy łatwość nauki i obsługi, efektywność uzyskiwanych wyników, poczucie satysfakcji z korzystania z danej usługi. Rozwiązaniem informatycznym, z którego korzysta użytkownik może być np. system operacyjny komputera, oprogramowanie realizujące jedną lub więcej usług informatycznych, zintegrowane pakiety oprogramowania itp. Wachlarz potrzeb użytkowników jest bardzo szeroki i zróżnicowany, zleży od wieku, wykształcenia, rodzaju pracy, miejsca przebywania. Ciągle powiększa się zakres funkcjonalności oprogramowania, czyli zwiększa się zakres realizowanych funkcji odpowiadających potrzebom użytkowników. Świadomy swoich potrzeb użytkownik może wybrać z bogatej oferty odpowiednie narzędzie. Pojawia się dylemat czy produkt spełni oczekiwanie, czy będzie łatwy w użytkowaniu, czy inaczej czy będzie użyteczny? A użyteczność wybranego narzędzia może być różna (np. różne oceny użytkowników systemów operacyjnych firmy Microsoft, różnych dystrybucji Linux, wygody użytkowania różnych wersji pakietu MS Office). Jeśli korzystamy z narzędzi darmowych to błędny wybór niesie ze sobą tylko stratę czasu. Ale przy podejmowaniu decyzji dotyczących np. zakupu rozwiązań informatycznych znaczenie użyteczności staje się istotne. Średni przychód na głowę mieszkańca w Polsce wynosi 56% średniego przychodu w Unii Europejskiej. Oznacza to konieczność przemyślanych wyborów pod kątem funkcjonalności i użyteczności.

Użyteczność usług informatycznych zdecydowanie wspomaga potrzeby, postawy i kompetencje korzystania z nowych technologii i ma bezpośrednie przełożenie na tempo rozwoju e-infrastruktury. Zapewnienie fizycznego dostępu do usług informatycznych jest oczywiście warunkiem koniecznym rozwoju społeczeństwa informacyjnego ale sposób korzystania z tych usług zależy od potencjału intelektualnego użytkowników. To użytkownik decyduje o tym jak, kiedy, w jakim celu będzie korzystał z nowych możliwości. Czasami sposób korzystania z usługi jest narzucony, np. program PŁATNIK, typy i formaty dokumentów. Wymusza to podniesienie poziomu kompetencji użytkownika (nauka własna, szkolenia) ale nie powoduje automatycznego wzrostu potrzeb korzystania z innych usług. Według Raportu Polska 2030 np. w latach 2003 – 2006 16% – 18% Polaków posiadało komputer w domu ale go nie używało. Także stopień wykorzystania funkcjonalności dytorów tekstu, arkuszy kalkulacyjnych, programów poczty elektronicznej, jest niski. Wydaje się, że jedną z przyczyn jest niedopasowanie do umiejętności użytkownika użyteczności oprogramowania. Jeśli korzystanie z oprogramowania i sprzętu jest intuicyjnie łatwe to wykorzystanie ich możliwości rośnie. Przykładem jest sukces rynkowy telefonu iPhone. Gra rynkowa twórców oprogramowania podnosi użyteczność usług nformatycznych. Zdają sobie oni sprawę, że trudności w obsłudze zniechęcają do korzystania z oferowanych usług informatycznych a tym samym zmniejszają ich zyski.

Projektowanie zorientowane na użytkownika bada potrzeby, wymagania i ograniczenia końcowego użytkownika i jest podstawową metodą użyteczności. Niestety nie ma uniwersalnego końcowego użytkownika. Dlatego jest trudno wytworzyć uniwersalny produkt informatyczny. Konieczne jest dopasowanie się użytkownika do wytworzonego produktu. Użytkownik musi posiadać chęć, umiejętność i możliwości uczenia się. Pierwsza cecha ma uwarunkowania wiekowo-kulturowe ale może być wymuszona konkurencją na rynku pracy. Druga cecha zależy od systemu edukacji i indywidualnych predyspozycji. Trzecia cecha zależy od polityki czyli rzeczywistej realizacji przestrzeni równych szans. Wyszukanie frazy „darmowe kursy obsługi komputera” daje wyniki wskazujące na silne wspomaganie kursów z środków Unii Europejskiej. Dyrektywy Unii Europejskiej wymuszają na Polsce budowę infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Firmy komercyjne stworzą możliwości płatnego dostępu do szerokopasmowego Internetu. Możliwości aktywnego korzystania z usług informatycznych są i będą coraz większe. Na tym tle możliwości cyfrowej organizacji działań integrujące przedsiębiorstwa i ludzi są olbrzymie. Realizacja tych możliwości zależy od łatwości korzystania z usług informatycznych. Dopasowanie oprogramowania do możliwości użytkownika końcowego jest kluczowym zagadnieniem szybkiej budowy społeczeństwa informacyjnego przygotowanego między innymi do wirtualnej organizacji działań.

Jerzy Czerniak

Praktyczne aspekty integracji systemów łączności oraz bezpieczeństwa osób i mienia

Generowane przez systemy alarmowe, p. poż., telewizji przemysłowej, kontroli dostępu czy systemy komunikacyjne sygnały są źródłem wielu informacji, które wykorzystane w odpowiedni sposób np. przez system telekomunikacyjny mogą posłużyć zwiększeniu bezpieczeństwa osób i mienia. Istotnym aspektem takiej integracji jest możliwość współpracy z szeroką gamą systemów, przy jednoczesnym wskazaniu kierunku dalszego rozwoju.

Piotr Kozłowicz, Michał Konklewski