Polskie Cyber-Oko

W Katedrze Systemów Multimedialnych Politechniki Gdańskiej powstało Cyber-Oko, system pozwalający na poruszanie kursorem komputera za pomocą wzroku, umożliwiający obserwację, na które fragmenty strony internetowej pada wzrok czytelnika, a także badanie koncentracji uwagi u dzieci. Cyber-Oko nagrodzono Medalem Innowacje 2009 na tegorocznych targach Technicon Innowacje, które odbyły się w Gdańsku.

"Nad systemem pracowaliśmy 2,5 roku, w ramach projektu celowego współfinansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz firmę Young Digital Planet S.A., która wprowadza aktualnie to rozwiązanie do produkcji" - powiedział PAP profesor Andrzej Czyżewski z Katedry Systemów Multimedialnych PG.


Cyber-Oko to zarazem aplikacja, oprogramowania i nowy sprzęt. Można je własnoręcznie szybko zamontować na monitorze komputera PC, obsługującego system Microsoft XP, Vista lub Windows 7 i spełniającego kilka podstawowych wymagań, określanych w instrukcji obsługi Cyber-Oka.



Wystarczy przyczepić na rzepach w rogach monitora 4 zestawy diod emitujących światło podczerwone, elektroniczny opracowany sterownik diod, kamerę internetową i zainstalować oprogramowanie z płytki CD. Instrukcja montażu określa sposób, w jaki powinny być ułożone poszczególne diody i kamera, aby uzyskać oczekiwany efekt odbicia świateł podczerwonych na źrenicy oka. W odróżnieniu od innych systemów eksperymentalnych, opracowane w Politechnice Gdańskiej algorytmy śledzenia wzroku są na tyle skuteczne, że wykorzystujący je system uzyskuje pełne własności użytkowe - jego praca nie zależy od koloru tęczówki, czy od używania okularów korekcyjnych oraz jest w wysokim stopniu niezależna od ruchów głowy, mrugania powiekami itp.



Osoba korzystająca z systemu powinna siedzieć w odległości ok. 55 cm od monitora, wówczas obraz oka będzie ostry. Pomieszczenie powinno być przyciemnione. Należy unikać światła dziennego ze względu na zawartość w nim promieniowania podczerwonego, które nie pozwoliłoby na odpowiednią pracę diod IR.



"Cyber-Oko ma bardzo wiele zastosowań - wyjaśnia prof. Andrzej Czyżewski - Można je wykorzystywać wszędzie tam, gdzie jest potrzeba sterowania wzrokiem kursorem myszy, czyli przede wszystkim u osób niepełnosprawnych ruchowo, z niedowładami kończyn. Inną grupą zastosowań jest ocena, w jaki sposób były czytane strony www, czyli w badaniach marketingowych, czy przydatności treści edukacyjnych. Ważnym zastosowaniem są badania naukowe z użyciem tej technologii, np. sprawdzanie, w jaki sposób koncentracja widza na poszczególnych elementach obrazu wizyjnego wpływa na postrzeganie przez niego dźwięku towarzyszącego temu obrazowi i in."



Interfejs Cyber-Oko ma kilka programów, które może wybrać użytkownik.



Cyber-Oko Monitor to aplikacja, która pozwala na pracę na dwóch monitorach. Przy jednym z nich może siedzieć terapeuta, badający np. koncentrację u dzieci. Cyber-Oko Serwer, pracując w tle współpracuje z aplikacją Cyber-Oko WWW. Jak podają konstruktorzy, pozwala łatwo i szybko zwiększać funkcjonalność Cyber-Oka przez dodawanie nowych aplikacji klienckich.



Cyber-Oko Solo jest standardowym interfejsem i pozwala na pracę na jednym monitorze. Tym rodzajem interfejsu mogą posługiwać się osoby niepełnosprawne ruchowo.



Cyber-Oko WWW to aplikacja kliencka, współpracująca z Cyber-Oko Serwer. Pozwala na badanie funkcjonalności stron internetowych na całej ich długości i generuje mapę ciepła i mapę przejść, wskazujące na miejsca na ekranie monitora, na które patrzył użytkownik komputera, według kolejności zatrzymywania wzroku. Odbywa się to na zasadzie pomiaru czasu związanego z koncentrowaniem przez użytkownika kierunku patrzenia na poszczególnych obszarach powierzchni monitora komputerowego. Na tej podstawie komputer jest w stanie określić, jak długo spoczywał wzrok użytkownika na wyświetlanych treściach. W konsekwencji na monitorze wyświetlana jest półprzeźroczysta mozaika barwna, w której ciepłe barwy reprezentują silniejszą koncentrację wzroku, a zimne - słabszą.



Pytany o wdrożenie systemu, profesor Czyżewski odpowiada, że "w tym miesiącu wyprodukowano serię informacyjną (50 kpl.), która będzie skierowana do testowania w specjalistycznych placówkach edukacyjnych." Urządzenia pojawią się m.in. w szkołach i w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Małgorzata Nowak,

PAP - Nauka w Polsce