Nowe przepisy NFOŚiGW faworyzują płaskie kolektory słoneczne

fot. Wolf

23 lipca 2013 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW( zmienił zasady przyznawania dotacji w ramach najpopularniejszego programu dopłat do kolektorów słonecznych. W opinii prawników zarówno treść zmian, jak i tryb ich dokonania są niezgodne z prawem. Według producentów i dystrybutorów słonecznych kolektorów próżniowych nowe przepisy, które ewidentnie faworyzują kolektory płaskie, zniszczą rynek urządzeń solarnych i ograniczą wybór konsumenta.

Rynek kolektorów słonecznych podzielony jest pomiędzy dwie technologie: kolektorów płaskich (70% rynku) i kolektorów próżniowych (30%). Obydwa systemy mają swoje wady i zalety – kolektory płaskie lepiej ogrzewają wodę i domy w miesiącach letnich, a kolektory próżniowe w skali całego roku. Zdaniem producentów, dystrybutorów i instalatorów kolektorów słonecznych próżniowych nie ma żadnego powodu, aby uznać wyższość kolektorów płaskich nad próżniowymi (badania naukowe wykazują nawet większą o 35% sprawność energetyczną technologii próżniowej od płaskiej w ciągu roku).

Nowe zasady udzielania dopłat na zakup i montaż kolektorów słonecznych przez NFOŚiGW bezpodstawnie dyskryminują kolektory próżniowe. Od 1 października 2013 roku dopłaty do tej technologii będą dużo niższe niż do kolektorów płaskich. Z pewnością zmarginalizuje to, a w konsekwencji unicestwi, branżę kolektorów próżniowych, które cieszyły się do tej pory wielką popularnością wśród uczestników programu dopłat do kolektorów słonecznych NFOŚiGW.   

 – Ustawowym obowiązkiem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest finansowanie ochrony środowiska poprzez wspomaganie wykorzystywanych lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz wprowadzanie bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii. Obecne działania NFOŚiGW ograniczają, a nie wspomagają, proekologiczne inwestycje konsumentów poprzez faktyczne odebranie im prawa wyboru odpowiadającego ich indywidualnym potrzebom towaru – mówi Natalia Grzędzińska, radca prawny z warszawskiej Kancelarii Krassowski.

W opinii prawników zarówno treść zmian Programu, jak i forma ich dokonania są również niezgodne z prawem. Uchwała zmieniająca kryteria obliczania dotacji została podjęta nagle, w trakcie trwania Programu, bez przeprowadzenia szerokich konsultacji z producentami oraz dostawcami kolektorów próżniowych. W dodatku o samych zmianach uczestnicy tego sektora dowiedzieli się 25 lipca 2013 roku z komunikatu opublikowanego na stronie internetowej NFOŚiGW. Na spotkanie konsultacyjne, które odbyło się 4 lipca, w ogóle nie zostali zaproszeni.

 – Zostały naruszone podstawowe zasady porządku prawnego obowiązującego w Polsce, zapisane w szczególności w Konstytucji i Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, takie jak zasada równego traktowania przedsiębiorców oraz konsumentów, zakaz dyskryminacji oraz zasada pewności obrotu gospodarczego – mówi mec. Grzędzińska. Zmiana reguł w trakcie gry, pod koniec obowiązywania programu, zachwiała zasadą pewności obrotu gospodarczego i praw nabytych, u podstaw których – jak wskazał w jednym z wyroków Trybunał Konstytucyjny – leży dążenie do zapewnienia jednostce bezpieczeństwa prawnego i umożliwienia jej racjonalnego planowania przyszłych działań – dodaje.

Producenci i dystrybutorzy słonecznych kolektorów próżniowych nie mogli pozostać obojętni wobec zmian, które z pewnością spowodują ogromne straty po ich stronie. Zarówno do NFOŚiGW, jak i Ministra Środowiska wystosowali pisma, w których postulują uzależnienie wysokości dopłat do poszczególnych systemów solarnych, bazując na ich zdolności do realnego ograniczenia emisji CO2 do atmosfery. Skierowali również wniosek do UOKiK o zbadanie zgodności nowych przepisów z prawem i ustalenie, czy nie ograniczają one wolnej konkurencji. Ponadto opublikowane zostało oficjalne stanowisko producentów, dystrybutorów i instalatorów próżniowych kolektorów słonecznych w sprawie zmian zasad Programu. Podpisali je przedstawiciele ponad 40 firm.