Klub 2015+ o energetyce jądrowej w Polsce

29 czerwca w Klubie Polska 2015+ odbędzie się debate na temat przyszłości energetyki jadrowej w Polsce. O perspektywach rozwoju i potencjalnych zagrożeniach związanych z budową elektrowni jądrowych będziemy rozmawiać z prof. Grzegorzem Wrochną, dyrektorem Instytutu Problemów Jądrowych w Świerku, prof. Janem Popczykiem z Instytutu Elektroenergetyki i Sterowania Układów Politechniki Śląskiej oraz Mirosławem Lewińskim z Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Gospodarki.

Energetyka polska zbliża się do zakrętu: zapotrzebowanie na energię rośnie, a w najbliższych latach trzeba będzie wyłączyć szereg starych elektrowni. Producenci energii stoją przed dylematem: czym je zastąpić? Jak sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu?

Można budować nowocześniejsze elektrownie węglowe, o większej efektywności. Polska ciągle węglem stoi. Z węgla kamiennego i brunatnego pochodzi ok. 95% energii elektrycznej w Polsce. Dzięki węglowi jesteśmy praktycznie jedynym krajem w Europie samowystarczalnym w zakresie źródeł energii elektrycznej. Węgiel jest jednak coraz droższy, bo wydobywamy go z coraz głębszych pokładów. Od kilku lat Polska importuje więcej węgla niż eksportuje. Co więcej, koszty energii elektrycznej z węgla znacząco wzrosną, kiedy trzeba będzie płacić za emisję gazów cieplarnianych. Trwają wprawdzie intensywne prace nad wychwytywaniem CO2, ale do powszechnego zastosowania droga daleka o koszty wysokie.

Najszybciej i najtaniej można wybudować elektrownie gazowe. Ich rozwój na dużą skalę oznacza jednak uzależnienie polskiej gospodarki od importu i to z niezbyt zdywersyfikowanych źródeł. Wielkie nadzieje pokładane są w rodzimym gazie łupkowym, ale tu znów napotykamy wielkie niepewności: kiedy i za ile?

Najwięcej mówi się dzisiaj o „źródłach odnawialnych”. Elektrownie wodne stanowią istotny element polskiego systemu energetycznego. Nie pozostało nam już jednak wiele miejsc, gdzie można wybudować nowe. Niemcy najwięcej inwestują w wiatraki. Wiatr jest za darmo. Nie wieje jednak zawsze. W praktyce 80% mocy nominalnej wiatraków musi być pokrywane z innych źródeł. Najczęściej jest to gaz – Niemcom ma go zapewnić Nordstream. Energia słoneczna w polskich warunkach znakomicie sprawdza się do zasilania urządzeń z dala od sieci energetycznych, np. sygnalizacji drogowej. Może też stanowić cenny element uzupełniający innych źródeł energii. Ciągle jest jednak zbyt droga do zastosowania na masową skalę zwłaszcza, że nasłonecznienie mamy w Polsce niezbyt wielkie. Najwięcej nadziei wzbudza biomasa. Aby miała znaczący udział w bilansie energetycznym konieczne są bardzo duże areały. Optymiści mówią o najwyżej kilkunastoprocentowym udziale biomasy w miksie energetycznym.

I wreszcie energia jądrowa. W Europie jest to źródło dostarczające procentowo najwięcej energii elektrycznej. Co trzecia unijna żarówka rozświetlana jest prądem z atomu. Jednocześnie to właśnie źródło energii wzbudza najwięcej kontrowersji. Oponenci wskazują na bardzo wysokie koszty inwestycyjne. Rodzą się obawy, czy wnioski wyciągnięte z wydarzeń w Fukushimie nie narzucą jeszcze ostrzejszych wymogów bezpieczeństwa, co jeszcze bardziej podniesie koszty inwestycji. Kwestie bezpieczeństwa budzą społeczne emocje, gdyż promieniowanie w dużej dawce to przerażający „niewidzialny zabójca”. Niepokój budzą też okresy rozpadu niektórych radioaktywnych składników wypalonego paliwa sięgające milionów lat. Zwolennicy podkreślają, że ilości paliwa, a co za tym idzie ilości odpadów są dziesiątki tysięcy razy mniejsze niż w przypadku źródeł konwencjonalnych. Gdyby jednak rozwój energetyki jądrowej osiągnął tempo, na jakie wskazują nowe plany, uran może się wyczerpać do końca stulecia. Trwają wprawdzie prace nad reaktorami nowej generacji, powielającymi paliwo tak, że starczyłoby go na tysiące lat. Ciągle są to jednak pojedyncze reaktory i trudno przewidzieć kiedy wejdą do użytku na masową skalę.

Do tych wątpliwości natury ogólnej dochodzą specyficzne dla naszego kraju. Dzisiaj opłaca się budować reaktory o mocach rzędu gigawata. To oznacza, że sieć energetyczna musi być zdolna do rozprowadzenia takiej energii po kraju. A sieci również wymagają poważnych inwestycji. Duże inwestycje z reguły stanowią napęd dla gospodarki, czy jednak zamykając „Żarnowiec” i rozpraszając zgromadzony wówczas potencjał nie skazaliśmy się na kupno elektrowni „pod klucz”? To by oznaczało napęd dla gospodarki, ale nie naszej. Wreszcie, czy mamy wystarczającą liczbę ekspertów do tego, żeby zorganizować i kontrolować tę kluczową dla polskiej gospodarki inwestycję? Czy zdążymy wykształcić kadry dla elektrowni i całego otoczenia administracyjnego, technicznego i eksperckiego?

Waga powyższych pytań jest ogromna. Od odpowiedzi na nie zależeć będzie stan polskiej energetyki, a w konsekwencji całej naszej gospodarki za lat 20. Podczas spotkania w klubie 2015+ zmierzą się z nimi zaproszeni eksperci. Ministerstwo Gospodarki reprezentować będzie pan Mirosław Lewiński, który zaprezentuje rządowe plany w zakresie budowy energetyki jądrowej w Polsce. Prof. Jan Popczyk z Politechniki Śląskiej przedstawi powody do sceptycyzmu wobec tych planów i alternatywne możliwości. Prof. Grzegorz Wrochna kierujący Instytutem Problemów Jądrowych w Świerku omówi kwestie związane z bezpieczeństwem instalacji jądrowych.

Rozpoczęcie spotkania o godzinie 17:00. Zapraszamy do ogladania transmisji na stronie Związku Banków Polskich oraz w serwisie Bankier.pl