Polscy badacze wnieśli znaczący wkład w kilka głośnych wydarzeń naukowych roku 2009. SphinX - przyrząd polskich inżynierow trafił na orbitę okołoziemską. Jego zadaniem jest obserwacja miękkiego promieniowania rentgenowskiego, emitowanego z tzw. korony słonecznej. Urządzenia zbudowane przez polskich naukowców biorą udział w eksperymentach uruchomionego ponownie w listopadzie Wielkiego Zderzacza Hadronów.
A oto ważniejsze wydarzenia naukowe 2009 roku:
STYCZEŃ
- Amerykańska Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) ogłosiła istnienie dowodów na to, że Mars jest żywą planetą w sensie biologicznym i geologicznym. Struktury przypominające wyschnięte łożyska rzek na powierzchni planety świadczą o tym, że Mars nie zawsze był suchy i zimny. Obecność wody na planecie potwierdziły sondy kosmiczne.
- Przeprowadzono pierwszą operację z użyciem polskiego robota, w ramach prac nad unikatowym w Europie projektem zmierzającym do skonstruowania robota kardiochirurgicznego Robin Heart. Operację przeprowadzono na świniach domowych.
- Na orbitę okołoziemską został wprowadzony SphinX, polski przyrząd do obserwowania miękkiego promieniowania rentgenowskiego, emitowanego z tzw. korony słonecznej. Przyrząd wykonała grupa polskich naukowców we wrocławskim Zakładzie Fizyki Słońca przy Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.
LUTY
- Międzynarodowy zespół naukowców opracował metodę uwodornienia grafenu, czyli dołączenia do atomowej grubości płaszczyzny utworzonej wyłącznie z węgla, atomów wodoru. Osiągnięcie to jest istotnym etapem na drodze do produkcji ultracienkich, atomowej grubości, układów scalonych. Grafem odkryto w 2004 roku.
- Zaprezentowano pierwszy na świecie telefon komórkowy na baterie słoneczne. Płytka baterii słonecznej, przymocowana do tylnej ścianki akumulatora aparatu, wytwarza wystarczająco dużo energii do podładowania. Dzięsięciominutowe działanie promieni słonecznych zapewnia rozmowę przez trzy minuty.
MARZEC
- Europejska Agencja Kosmiczna ESA wybrała cztery osoby spośród 5600 chętnych, na członków załogi misji Mars500, będącej symulacją przyszłej załogowej misji na Marsa. W ramach projektu przewidziano wykonanie symulacji życia w warunkach zbliżonych do tych, które będą występować podczas misji na Marsa.
CZERWIEC
- Prezydent Lech Kaczyński zwiedzał Wielki Zderzacz Hadronów. Maszyna była w fazie testów przed próbą ponownego uruchomienia, po jego awarii we wrześniu 2008 roku. Po zaledwie 9 dniach działania, awarię wywołało spięcie wadliwego złącza, które doprowadziło do masywnego wycieku helu i uszkodzenia kilkusetmetrowego segmentu LHC.
SIERPIEŃ
- Amerykański teleskop kosmiczny Spitzera zarejestrował niezwykle rzadki kataklizm kosmiczny - potężne zderzenie dwóch planet. Naukowcy obliczyli, że katastrofa wydarzyła się kilka tysięcy lat temu, czyli - według kosmicznej miary - całkiem niedawno, pozostawiając po sobie chmury gazu, w które zamieniały się, wyparowując, kamienie i kawałki zastygłej lawy.
WRZESIEŃ
- Międzynarodowy, interdyscyplinarny zespół badawczy, z udziałem polskich naukowców, odkrył pozostałości po łaźniach wzniesionych dla żołnierzy I Legionu Italskiego odnalazł w Bułgarii. Zarówno ich wielkość, wystrój architektoniczny i rozplanowanie wykracza daleko poza standardy obozu legionowego.
- Największy z dotychczasowych skarbów archeologicznych w Wielkiej Brytanii znalazł w Staffordshire wykrywaczem metalu brytyjski bezrobotny. Skarb to ponad 1500 przedmiotów ze złota i srebra, a łącznie - 5 kg złota i ponad 2,5 kg srebra plus duża ilość kamieni szlachetnych. Wyceniono go na ponad 3 mln funtów.
PAŹDZIERNIK
- Charles K. Kao, Willard S. Boyle i George E. Smith zostali laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki za ujarzmienie światła na potrzeby nowych technologii. Kao odkrył, jak transmitować światło na długie dystanse poprzez włókna optyczne. Boyle i Smith po raz pierwszy opracowali sensor cyfrowy, pozwalający na stworzenie m.in. kamer i aparatów cyfrowych. Tegoroczni laureaci pomogli w budowie podwalin dzisiejszego społeczeństwa sieci. Stworzyli wiele praktycznych innowacji mających zastosowanie w życiu codziennym oraz dostarczyli nowych narzędzi pomocnych w badaniach naukowych.
- W Księżyc uderzyła rakieta skierowana przez amerykańską sondę LCROSS w ramach misji poszukiwania wody na Księżycu. Celem był krater w pobliżu południowego bieguna Srebrnego Globu. Krater jest stale zacieniony, wobec czego naukowcy sądzą, że może tam znajdować się lód. Gdyby się okazało, że na Księżycu występuje woda w odpowiednich ilościach, znacznie ułatwiłoby to budowę bazy księżycowej.
LISTOPAD
- Grupa japońskich i amerykańskich badaczy pierwszy raz w historii astronomii odkryła planetę obracającą się w kierunku odwrotnym niż jej własna gwiazda. Odkrycie umożliwił teleskop Subaru, znajdujący się na Wyspach Hawajskich.
- Zrzucony przez ptaka kawałek bagietki spowodował przegrzanie Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC). Kawałek bagietki trafił do zewnętrznych instalacji LHC, powodując krótkie spięcie i przegrzanie olbrzymich, nadprzewodzących magnesów sekcji 7-8 i 8-1 LHC, które mieszczą się w pierścieniowym tunelu o obwodzie 27 kilometrów, wykutym w skałach Gór Jura w pobliżu Genewy.
- Pod Genewą, ponownie ruszył Wielki Zderzacz Hadronów (LHC). Kołowy akcelerator cząstek elementarnych uległ awarii we wrześniu 2008 roku, po 9 dniach działania.
- Po uruchomieniu Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC) wiązki cząstek obiegły akcelerator dwa razy, w tym drugi raz w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Przy użyciu akceleratora naukowcy chcą m.in. symulować warunki, które istniały we wszechświecie w niewyobrażalnie małym ułamku sekundy "dziesięć do minus 25 sekundy" po Wielkim Wybuchu. Badacze chcą też sprawdzić słuszność teorii o istnieniu tzw. cząstki Higgsa, której oddziaływania z innymi cząstkami miałyby wpływać na ich masę.
- Zaobserwowano pierwsze oddziaływania proton-proton w detektorze Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHCb), zbudowanym w celu odkrycia różnic między materią a antymaterią. W budowie detektora uczestniczyli polscy naukowcy. W Instytucie Problemów Jądrowych w Świerku dla potrzeb eksperymentu LHCb zbudowano 130 modułów dryfowych komór słomkowych - elementów zewnętrznego detektora LHCb, służących do rekonstrukcji torów i pomiaru pędu cząstek naładowanych. Polacy zbudowali także system optyczny RASNIK, mierzący zmiany położeń ram podtrzymujących moduły komór słomkowych względem mostu, na którym są zawieszone.
Administratorem danych osobowych jest Media Pakiet Sp. z o.o. z siedzibą w Białymstoku, adres: 15-617 Białystok ul. Nowosielska 50, @: biuro@elektroonline.pl. W Polityce Prywatności Administrator informuje o celu, okresie i podstawach prawnych przetwarzania danych osobowych, a także o prawach jakie przysługują osobom, których przetwarzane dane osobowe dotyczą, podmiotom którym Administrator może powierzyć do przetwarzania dane osobowe, oraz o zasadach zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych.
