Systemy ulicznego oświetlenia pośredniego

Uliczna oprawa oświetlenia pośredniego, inaczej zwaną oświetlana światłem odbitym została zaprojektowana i wyprodukowana w latach 90 XX wieku. Spełniając pozytywnie swoją rolę znalazła szerokie zastosowanie w oświetleniu alejek parkowych, parkingów, chodników czy w oświetlaniu osiedli miejskich. Z biegiem czasu oprawy oświetlenia pośredniego, ze względu na swoją estetykę i funkcjonalność, znalazły również zastosowanie w oświetlaniu okolic centrów handlowych, teatrów jak i również ważnych obiektów użyteczności publicznej.

Wstęp

Oprócz oświetlenia otoczenia ważne jest oświetlenie drogi dojazdowej. Droga dojazdowa w obiektach użyteczności publicznej powinna posiadać inny charakter światła niż miejskie drogi komunikacyjne. Powinna być dobrze widoczna z daleka. Odróżnienie od miejskiej drogi komunikacyjnej może być zrealizowane inną barwą światła, przez zastosowanie innych źródeł, inną wysokością zawieszenia lub formą opraw oświetleniowych. Droga dojazdowa powinna być łatwo identyfikowalna, by z daleka kierowca auta wiedział, że musi zwolnić i gdzie zjechać do określonego celu.
Oświetlenie otoczenia spełnia funkcję zarówno dekoracyjną jak i podnoszącą bezpieczeństwo osobiste ludzi. Oświetlenie otoczenia skoncentrowane musi być na oświetlaniu zieleni, małej architektury i ciągów komunikacyjnych. Mogą być tu stosowane zarówno projektory schowane w zieleni lub w ziemi jak i oprawy o formie zbliżonej do ogólnego stylu. W przypadku dużych otwartych przestrzeni mogą być zastosowane wyższe słupy z oprawami o dekoracyjnej konstrukcji, takie jak np. lampy oświetlenia pośredniego.

W trosce o pozyskanie klientów oświetlenie zewnętrzne jest tym czynnikiem, który w nocy przyciąga uwagę oraz silnie oddziałuje na zmysły obserwatora. Dobre oświetlenie jest bardzo istotne, bo przecież dzięki narządowi wzroku uzyskujemy ponad 80% informacji. Zrealizowanie oświetlenia zewnętrznego budynku i otoczenia daje atut pozostania na długo w pamięci odwiedzających dane miejsce gości.

Światło jest zjawiskiem, z którym ma do czynienia każdy, gdyż oddziałuje ono bezpośrednio na nasz narząd wzroku. Dzięki temu traktujemy je jako coś oczywistego w otaczającym nas świecie. Aby samemu się o tym przekonać wystarczy spróbować przemieszczać się w znanym pomieszczeniu lub terenie przy zamkniętych oczach, ze słuchawkami na uszach z głośną muzyką, jest to możliwe, ale z zamkniętymi oczami bardzo mocno utrudnione. Człowiek dysponuje pięcioma podstawowymi narządami zmysłów: wzrok, słuch, węch, dotyk i smak, dzięki którym poznaje otoczenie i zdobywa o nim wiedzę. Największe znaczenie ma wzrok. Jego udział w postrzeganiu wynosi aż 80%, podczas gdy udział pozostałych: słuchu, węchu, dotyku oraz smaku jest wiele razy mniejszy. [1]

Niniejsza praca zawiera przykładowe oprawy oświetlenia pośredniego krajowe i zagraniczne występujące na polskim rynku, jak również w szczególności projekt oprawy oświetlenia pośredniego zaprojektowanej dla potrzeb oświetlania ciągów komunikacyjnych. Jako podstawową tezę przy projektowaniu oprawy przyjęto fakt, iż współczesna oprawa musi być funkcjonalna jak i winna mieć estetyczny wygląd. Takie wymagania spełnia oprawa oświetlenia pośredniego.

Systemy oświetlenia pośredniego

W dobie globalizacji oraz konkurencji między firmami zakłady produkujące oprawy o oświetleniu światłem odbitym zajmują się również ich wyposażeniem w lampy, słupy jak i urządzenia sterujące. Nie skupiają się one tylko na oświetlaniu lecz zajmują się ich kompleksowym wyposażeniem.

Ogólnie mówiąc nowoczesne uliczne oprawy oświetlenia pośredniego to lampy wyposażone w reflektor, odbłyśnik, słup jak i szereg układów zasilających urządzenia połączone w czasze o eleganckim kształcie dostosowanym do pracy w różnych warunkach klimatycznych, z możliwością regulacji odbłyśnika, zapewniającą użytkowanie danej oprawy w danym miejscu przeznaczenia. W porównaniu z konwencjonalnymi lampami starego typu, nowoczesne oprawy oświetlenia pośredniego charakteryzują się tym, iż odbłyśnik główny charakteryzuje się odbiciem kierunkowym. Odbłyśnik ten składa się z wielu elementów. Każdy z elementów kieruje wiązkę świetlną w określonym i dobranym kącie przestrzennym. W ten sposób cały strumień świetlny, padający na odbłyśnik główny, trafia na powierzchnię roboczą np. określoną część powierzchni oświetlanej jezdni.
Jeśli każdy element odbłyśnika spełni powyższe wymaganie, to odcinek powierzchni roboczej, będzie oświetlony z wysoką równomiernością, bez względu na rozkład natężenia oświetlenia na odbłyśniku. W takim przypadku, reflektor oświetlający odbłyśnik powinien mieć kąt rozwarcia wiązki świetlnej dostosowany do wymiarów odbłyśnika. Zazwyczaj stosuje się reflektory o obrotowo-symetrycznej bryle fotometrycznej.
Drugim rodzajem opraw oświetlenia pośredniego są oprawy, w których ciągi ścieżek oświetla się oprawami, w których odbłyśnik główny ma kształt koła i odbija światło w sposób dyfuzyjny. Odbłyśnik ten jest oświetlany reflektorem z wyładowczym źródłem światła. Taka oprawa zapewnia plamę świetlną w kształcie koła o niewystarczającej równomierności natężenia oświetlenia. Kształt plamy nie jest dostosowany do potrzeb, bowiem ścieżki w parku są wąskie i długie. Światło padające poza ścieżkę jest wykorzystywane w minimalnym stopniu, stąd sprawność użytkowa oświetlenia jest niska.
Przedstawiona powyżej idea oświetlenia pośredniego terenów otwartych w porównaniu z układem oprawy parkowej wykazuje pewne zalety. Wiąże się to z lepszym wykorzystaniem strumienia świetlnego reflektora. Powoduje to, iż strumień ten po odbiciu od odbłyśnika głównego prawie cały trafia na powierzchnię roboczą. Co za tym idzie bryła fotometryczna światła odbitego od odbłyśnika jest dostosowana do geometrii pola oświetlanego. Kolejną zaletą jest dobra równomierność natężenia oświetlenia na powierzchni roboczej, uzyskanej dzięki odpowiednim kształtom powierzchni czynnej elementów odbłyśnika. Tego rodzaju rozwiązanie oświetlenia jezdni nie powoduje powstania olśnienia u przechodniów jak i u kierowców prowadzących pojazdy mechaniczne. Wobec tak wielu zalet warto podjąć próbę zaprojektowania oprawy oświetlenia pośredniego, którego tematem jest niniejsza praca.

System PEGASO

Odbłyśnik Pegaso do światła odbitego wykonany jest z blachy aluminiowej o grubości 2,5 mm, malowany jest specjalnie dobraną farbą zapewniającą odporność na wpływy atmosferyczne i promieniowanie UV. Oprawa montowana jest 0,7-1,0 m poniżej odbłyśnika. W zależności od wysokości słupa i mocy źródła światła można zastosować oprawy typu 1147 firmy STAR lub 1580 VOLO (rys. 1). Słup ARC- słup o wysokości 7-10 m, stożkowy, aluminiowy, przystosowany jest do mocowania w fundamencie. Przykłady mocowania opraw ukazuje rys. 2. i rys. 3. [2]

Rys. 6. Rozsyły strumienia świetlnego oprawy a) asymetrycznej, b) symetrycznej [3]
Mozaikowy odbłyśnik M1 posiada rozsył asymetryczny (rys. 6.a) dostosowany do oświetlenia ulicy w lokalizacji oprawy jednostronnej lub dwustronnej. Pozwala kierować światło przede wszystkim na jezdnię.
Mozaikowy M2 posiada rozsył symetryczny (rys. 6.b) odpowiedni do oświetlania placów.