W Toruniu o szansach na budowę nowego polskiego radioteleskopu

Być może Polska wybuduje nowy wielki radioteleskop o średnicy 90 metrów. O celowości takiej inwestycji i możliwościach jej zrealizowania dyskutowali naukowcy podczas międzynarodowych obrad, które odbyły się 4 września w Centrum Astronomii UMK w Piwnicach koło Torunia.

Podczas spotkania przedstawiono wyniki dotychczasowych prac, rozwiązań technologicznych, metod pomiarowych, planów naukowych i źródeł finansowania.

Radioteleskop mógłby mieć średnicę 90 metrów i stanąć w Borach Tucholskich. Dla porównania największy działający obecnie polski radioteleskop ma średnicę 32 metrów, działa on w Centrum Astronomii UMK w Piwnicach koło Torunia. Polska posiada też radioteleskopy 15-metrowe.
Goszczący w Toruniu radioastronomowie z Wielkiej Brytanii przedstawili rozwiązania stosowane przez ich kraj i panujące obecnie trendy na świecie. Uczestnikami obrad byli także m.in. prof. Kazimierz Stępień, przewodniczący Rady Nauki przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Andrzej Tretyn - prorektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Stanisław Chwirot - dziekan Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK.

Z kolei dzień później, 5 września, odbyło się spotkanie robocze zespołu naukowego projektu OCRA. OCRA (Once Centimetre Receiver Array) to specjalny odbiornik radiowy pracujący na długości fali 1 cm. Instrument OCRA-f został zbudowany w Wielkiej Brytanii w University of Manchester i jest obecnie testowany w laboratorium Centrum Astronomii UMK, a w ciągu miesiąca zostanie zamontowany na 32-metrowym radioteleskopie w miejsce działającego od 3 lat prototypu o nazwie OCRA-p.

Koszt wykonania urządzenia wyniósł 1,5 miliona euro. Pozwoli ono na wykonanie unikatowych obserwacji astronomicznych w paśmie 30 GHz. Polscy i brytyjscy naukowcy chcą dzięki niemu m.in. odkrywać odległe masywne gromady galaktyk oraz bardzo młode kwazary. Powstanie też katalog słabych źródeł radiowych promieniujących na częstotliwości 30 GHz, który będzie bardzo istotny dla kosmicznej misji Planck.

źródło: www.naukawpolsce.pap.pl